Adabiyotshunoslik nazariyasi

d) adabiy an`analar:
Adabiyotda mumtoz adabiyot namunalari yetakchi mavqega ega edi. Lekin Cho`lpon ijodida aruz o`rniga barmoqda ijod qilish an`anasi kuzatiladi. Buni Cho`lpon ta`biri bilan aytganda: “Ko`ngul boshqa narsa-yangilik qidiradir”.
Cho`lpon o`zigacha mavjud bo`lgan adabiy an’analardan foydalangan holda o`zi ham she’rlarida yangi obraz hamda motivlarni yaratdi. Fitrat, Hamza ijodida unumli foydalangan va tilimiz tabiatiga mos tushuvchi barmoq vaznida ijod qildi.
“Cho`lpon poeziyasi, bir tomondan, Sharqning boy ma`naviyati an`analariga suyansa, ikkinchi tomondan G`arbning rangin falsafasidan ham oziq oladi. Cho`lpon she`riyati Sharq va G`arbni o`zida jamuljam eta olgan she`riyatdir”. (Qosimov B va boshqalar. Milliy uyg`onish davri o`zbek adabiyoti.-T:“Ma`naviyat”,2004.B.425.)


3. She’rning poetik xususiyati:
a) she’rning janri
“Ko‘klam keladir!” she’ri barmoq vaznida yozilgan.
Asarning tashqi qurilishi:
Asosiy matn: 6 band va 21 misradan iborat. 1-band 2 misra, 2-3-4-5 band 4 misradan, 6-band 3 misrani tashkil etadi.
Yondosh matn (ramka unsurlari):
Sarlavha: “Ko‘klam keladir!”
Janr qaydi: yo‘q.
Epigraf: mavjud emas.
Bag‘ishlov: yo‘q
She’r yozilgan sana: 1924-yil, 18-fevral
Joy qaydi: Andijon
Tematik kompozitsiyasi:
1. Boshlanma: sarlavha
2. Tasvir.
3. O‘y-fikrlar rivoji.
3. Tugallanma: so‘nggi 3 misra.
b) poetik obrazlar va ularning o‘zaro munosabati:
She’rda ko‘klamoy obrazi bor. Ijodkor she’rida ifoda va tasvir orqali yurtdan qaytadan ko‘klam kelishini intiqlik bilan kutayotgan o‘y-kechinmalari gavdalanadi.
d) til xususiyatlari:
O‘tgan asrning 20-30-yillarida o‘zbek adabiyotini jonli so‘zlashuv tiliga yaqinlashtirish harakati boshlandi. Bu o‘sha davr ijodkorlari ijodida va Cho‘lpon ijodida ham yaqqol ko‘zga tashlanadi. Shoirning “Ko‘klam keladir!” she’ri ham hozirgi tilimizga juda yaqin va biz uni o‘qishga, tushunishga qiynalmaymiz. Shundan ham shoirning fikrlari barcha uchun tushunarli bo‘lgan sodda va ravon tilda ifodalanganligini ko‘rishimiz mumkin bo‘ladi.

5.