Adabiyot birinchi qism umumiy o'rta ta'lim maktablarining -sinfi uchun darslik-majmua Qayta ishlangan uchinchi nashri O'zbekiston Respublikasi Xalq ta 'limi

Savol va topshiriqlar 
1. G'azalning hajmi, vazni, qofiya va radifi haqida ma'lumot bering. 
2. G'azal baytlarini ketma-ketlikka amal qilgan holda sharhlang. 
3. G'azaldagi hayotsevarlik g'oyasi targ'ibini uni yoritishda qo'llangan 
vositalardan foydalanish mahoratini tahlil qilib bering. 
155 

---

4. G'azalda qaysi ma'noda shoiraning badiiy-tab'iy (estetik) dasturi, ya'ni o'z 
oldiga qo'ygan maqsad-muddaolari bayon etilgan? 
5. Undalmalarning g'azaldagi o'rni va ahamiyatini tushuntirib bering. 
6. G'azalni yodlang. 
MUSTAQIL O'QISH UCHUN 
G'AZALLAR 
«QILMAG'IL ZINHORIZHOR EHTIYOJ...» G'AZALI 
Qilmag'il zinhor izhor ehtiyoj, -
Kim aziz elni qilur xor ehtiyoj. 
Hech kim olamda forig'bol
1
emas, 
Har kim o'z miqdoricha bor ehtiyoj. 
Ganji husningni(ng) zakotin ber menga, 
Sen g'aniysan,
2
menda bisyor ehtiyoj. 
Ko'zlarim aylar yuzingni orzu, -
Kim erur ko'zguya diydor ehtiyoj. 
Mustamand etti
3
meni muhtojlik, 
Qildi hojatmanding, ey yor, ehtiyoj. 
Gar tilarsen obro' ahbob
4
aro, 
Aylama zinhor izhor ehtiyoj. 
Qil ravo, albatta, oshiq hojatin, 
Boqmag'il, arz etsa ag'yor
5
ehtiyoj. 
Bir tarahhum
6
zohir etsang, netgusi, 
Qildi husningga meni zor ehtiyoj. 
'F о r i g' b о 1 - xotirjam. 
2
G' a n i - boy, badavlat. 
3
M u s t a m a n d e t m o q -g'amginqilmoq. 
4
Ah b о b - do'stlar. 
5
A g' у о г - dushmanlar. 
6
T a r a h h u m - rahm. 

---

Yor vaslini tilarman, Nodira, 
Ayladi ko'nglimni afgor ehtiyoj. 
«FIG'ONKIM, GARDISHI DAVRON AYIRDI SHAHSUVORIMDIN...» 
G'AZALI 
Fig'onkim, gardishi davron ayirdi shahsuvorimdin, 
G'amim cho'x
1
, ey ko'ngul, sen bexabarsen holi zorimdin. 
G'uborim ishq vodiysida barbod o'ldi, andog'kim, 
Biyobonlarda Majnun to'tiyo izlar g'uborimdin. 
Qizil qondur sirishkim,
2
za'farondur
3
chehrayi zardim,
4 
Meni kim ko'rsa farq etmas, xazon birla bahorimdin. 
Buzuldi ro'zgorim, xonayi ayshim xarob o'ldi, 
Na rohat ko'rgamen emdi buzulg'on ro'zgorimdin. 
Biyobonlarni izlab topmadim yorim so'rog'ini, 
Berurman jon, sabo nogah xabar keltursa yorimdin. 
Diyorim ahli mendin yorsiz begona bo'lmishlar, -
Ki men ham yorsiz ozurdamen
5
yor-u diyorimdin. 
Gahi yirtib yaqo, gah qon yutub, gohi fig'on ettim, 
Nelar o'tdi bu aqshom, Nodira, joni figorimdin
6
.