Adabiyot 10 oxirgi 2-qism indd

lom

---

17
* * *
Mushkin qoshining hay’ati ul chashmi jallod ustina,
Qatlim uchun nas keltirur “nun” eltibon “sod” ustina.
Qilg‘il tamosho qomati, zebosi birlan orazin,
Gar ko‘rmasang gul bo‘lg‘onin payvand shamshod 
ustina.
Noz-u ado-u g‘amzasi qasdim qilurlar dam-badam,
Vah, muncha ofatmu bo‘lur bir odamizod ustina.
Man xastag‘a jon asramoq emdi erur dushvorkim,
Qotil ko‘zi bedod etar har lahza bedod ustina.
Ul gul yuzi shavqi bila shaydo koʻngul shom-u sahar,
Bulbuldek aylar yuz navo ming nav’i faryod ustina.
Boshimg‘a yoqqon g‘am toshi mingdin biricha 
bo‘lmog‘oy
Gardun agar ming Besutun yog‘dursa Farhod ustina.
Ey shah, karam aylar chog‘i teng tut yamon-u yaxshini 
Kim, mehr nuri teng tushar vayron-u obod ustina.
Xoki taning barbod o‘lur oxir jahonda necha yil,
Sayr et Sulaymondek agar taxting qurub bod ustina.
Ne jur’at ila Ogahiy ochg‘ay og‘iz so‘z dergakim,
Yuz xayli g‘am qilmish hujum ul zor-u noshod ustina.
mushkin 
– 
mushk hidli; qora
nas 
– hukm
oraz 
– yuz
shamshod 
– 
xushqomat, 
qishin-yozin yashil 
turadigan daraxt
ado 
–
noz-karashma
g‘amza 
– ko‘z 
ishorasi
dushvor 
– qiyin
gardun 
– falak, 
osmon
Besutun 
– Farhod 
qazigan tog
‘
ning 
nomi
bod 
– shamol
xayl 
– guruh, to‘da
noshod 
– shod 
emas, g‘amgin
Izoh: arabcha “nun” va “sod” harflari birikishidan “nas” (“hukm”) 
so‘zi hosil bo‘ladi. 
1. G‘azalda ma’shuqning qanday holati ifodalanmoqda? Bu holatni 
tasvirlash uchun qanday vositalar qo‘llangan?
2. Birinchi baytda qaysi she’riy san’at qo‘llangan? Arabcha “nun” va 
“sod” harfl ari qanday maqsadga xizmat qilmoqda?
3. Yor nega oshiqqa “qasd” qilgan? Uning noz-u qarashlarini lirik 
 qahramon nega “ofat” demoqda?
4. Besutun tog‘ini qazigan Farhodni, ixtiyorida shamollar bo‘lgan 
 Sulaymon alayhissalomni eslatish orqali qaysi badiiy san’at hosil qilin-
gan? Shoir bu san’atdan qanday maqsadni ko‘zlagan?
5. G‘azalda yana qanday badiiy san’atlar qo‘llangan?