Адабиёт назариясига оид энг муҳим атамалар изохи

Туюқ(ўзбекча - туймоқ)-4-мисрали, рубоийга ўхшаш, аммо тажнисли (омонимли) қофияга эга бўлган, фақат рамали мусаддаси мақсурда ёзиладиган, фақат туркий адабиётда мавжуд жанр.

G'am yuki to qomatim yo qilmadi,
Ohim o'tig'a falak yoqilmadi,
Qilmadi rahmi mango, xud o'zgaga
Bilmadimkim, qildimu yo qilmadi.
Ogahiyning tuyug'idagi qofiya shaklan bir xil, mazmunan uch ma'noga ega bo'lgan "yo qilmadi" so'zi asosiga qurilgan, birinchi misrada-qomatni egmadi, g'am yukida qomatim bukilmadi ma'nosida, ikkinchi misrada-ohim o'tidan falak yonmadi ma'nosida, to'rtinchi misrada-qilmadi ma'nosida qo’lanilgan.

4. 
   Ғазал-а-а,б-а,в-а,г-а... тарзида қофияланувчи, илоҳий ва инсоний ишқ, баъзан пейзаж, ҳажвий руҳдаги, арузнинг турли баҳрларида ёзилувчи шеър. Musulmon Sharqi xalqlari adabiyotlarida eng ko'p tarqalgan lirik janr. U dastlab arab she'riyatida milodiy VI-VII asrlarda paydo bo'lgan. Avvalo, g'azallar ko'pincha ishqiy mavzuda bitiladi. Ammo ma'no-mazmun jihatidan Allohni maqtashga (hamd), Muhammad payg'ambar(s. a. v.)ni ta'riflashga (na't) bag'ishlangan, rindona (may va mayxona bilan bog'liq tasvirlarga asoslangan), orifona (pand-nasihat ruhidagi), tabiat go'zalliklaridan zavqlanish asosidagi (peyzaj) va boshqa g'azallar ham yoziladi. Hajmi 3 baytdan 19, hatto, 27 baytgacha bo'lgan g'azallar uchraydi. Asosan, bu janrning 7 va 9 baytli namunalariga duch kelamiz. Shu miqdor eng mukammal hajm deb qabul qilinadi. Bir g'azal boshdan-oxir bir vaznda bitiladi. G'azallar, baytlar mustaqilligi, ya'ni qo'shmisralarning o'zaro bog'liqligi, mantiqiy ketma-ketligi va bir-birini taqozo etishi darajasiga ko'ra, quyidagi turlarga bo'linadi:
   

a) parokanda g'azallar (bunda baytlar bir-biridan o'ta mustaqil bo'ladi, ularning o'rni almashtirilsa ham, unchalar sezilmaydi);
b) yakpora g'azallar (bunda baytlar mantiqan ketma-ketlikkaega bo'ladi);
d) voqeaband g'azallar (bunda baytlar ketma-ketligini sujet,ya'ni muayyan voqea tasviri boshqaradi);
e) musalsal g'azallar (bunda baytlar o'zaro chambarchas bog'liq bo'ladi, ma'no-mantiq jihatidan kuchli tarzda biri ikkinchisini taqozo etib keladi).

5.