Қабул қилинган” Зангиота тхтб кенгаш йиғилиши Баённома № " " 2020 йил “Тасдиқлайман”

3-илова

Зангиота тумани, 35-умумий ўрта таълим мактабининг, 10-“б” синф ўқувчиси Хамидов Зуфарнинг

Ўсимлик-бу кўрсатгичдир
(Индикатор)мавзусидаги илмий иши.
Илмий раҳбар: олий тоифали
биология ўқитувчиси Шарипова Р.Р.


Тадқиқот мақсади: ўсимлик гулларидан тайёрланадиган дамламалардан кўрсаткич сифатида фойдаланиш.
Гипотеза: ўсимликлардан индикатор сифатида фойдаланиш мумкинми, уларнинг гулларидан тайёрланган дамламалар индикаторлар (кўрсаткичларнинг) рангини ўзгартирадими?
Тадқиқот мавзуси: маданий ва ёввойи гуллайдиган ўсимликлар.
Тадқиқот усуллари: эксперимент ўтказиш, кузатиш, таққослаш, таҳлил қилиш, гербарийлар йиғиш.
Ускуналар: ўсимликларнинг гербарийлари, кўрсаткичлари: лакмус, фенолфталеин ва метилоранжа эритмаси, олтингугурт кислотаси ва калий гидроксиди эритмалари, пробиркалар, пипеткалар, стаканлар, сув пуркагич ва мензуркалар.
Тадқиқот мақсади:
1.кислотали ва гидроксидли нордон қоришмали муҳитда рангларнинг ўзгаришини тахлил қилиш учун ўсимлик хом ашёсини, шунингдек сув қайнатмасини тайёрлаш;
2.олинган сувли эритмаларнинг нордон ва ишқорли муҳитда ранг ўзгаришини ўрганиш;
3.қайси эритмаларни индикатор сифатида қўллаш мумкин;
4. белгиланган баъзи аниқланган кўрсаткичларнинг ранг ўзгариши оралиғини аниқлаш.
Менинг "Кўрсаткичли ўсимликлар" ишим табиат кўрсаткичлари имкониятларини ўрганишга бағишланган. Баъзи ўсимликларнинг шарбати атроф-муҳит хусусиятларига қараб ранги ўзгаришини билиб, мен баъзи ёввойи, маданий ва хонаки ўсимликларнинг кўрсаткичларга қандай таъсир қилишини ўрганишга қарор қилдим. Шу мақсадда мен ёзда турли ўсимликларни йиғиб қуритдим, гербарийлар ясадим. Уларнинг рус ва лотин тилларидаги номларини аниқладим. Интернетдан, энциклопедия ва турли адабиётлардан ушбу ўсимликлар ҳақида маълумотлар изладим. Тадқиқот ўтказгандан сўнг, мен қуйидаги хулосаларга келдим:
- турли хил муҳитда энг ёрқин ранг беданинг қизил гулларидан хосил бўлади. Энг рангсизи эса – астранинг оқ гулларидан хосил бўлади;
- ўрганилган турли хал ўсимликларнинг қайнатмаларидан кимёвий фан бўйича қизиқарли экспериментларни ўтказишда кўрсаткич (индикатор) сифатида фойдаланиш мумкин. Гул япроқчаларининг асосан кўк ва қизил ранглардан фойдаланиш афзалроқ бўлиб, гул япроқчаларининг оқ ранглигидан фойдаланмаслик мақсадга мувофиқ бўлади;
- лаборатория ва амалий машғулотлари ўтишда индикатор(кўрсаткич) сифатида баланд ўсадиган кўк гуллар, қизил ва оқ гулли астра, тўқ қизил рангли георгин, сариқ гулли пижма (тансей), доривор ўсимликларнинг апелсин рангли (тўқ сариқ) гулларидан фойдаланиш тавсия этиш мумкин.