Abu Rayhon Muhammad ibn Ahmad Beruniyning hayoti va ijodiga bag`ishlangan matematik kechaning bayonnomasi

Beruniy: (o`ylab turib) Ey shohi zamon, menga boshqa savol bering.
mendan yer yuzasidan osmondagi oy va quyoshgacha bo’lgan
masofani, yulduzlarning holati,alar orasidagi masofa yoki
javohirlarning turlarini va holatlarini so’rang, shundagina meni
ilm-u hikmat va falokiyot hazinasidan qanchalik nasibador
ekanimni bilursiz!
M.G’aznaviy: Agar yulduzlarning holati senga ma’lum bo’lsa, shularga
boqib nima ish qilmoqchi bo’lganimni ayta olursen.Qaysi
eshikdan chiqib ketishimni bir qog’ozga yoz,men ani to’shagim
ostiga qo’yay.
Chiqib ketgandan so’ng qaytib kirib,xatingni o’qib sening sirru
asror olamidan qanchalik habardor ekaningga qanoat hosil
qilurmen.(Beruniy hayajonda,har bir eshikka bir-bir qarab
chiqdi.U o’rnidan turdida go’yo podshohning niyyatini
bilgandek, usturlobning qo’lga oladi va uni podshohning
peshonasiga to’g’rilab uning bandini aylantirdida, podshohga
qarab)
Beruniy : Podshohim qay eshikdan chiqib ketishingiz menga ayon bo’ldi
( qo’lga qog’oz va qalam olib,unga bir narsalarni
yozib,qog’ozni to’rt buklab vazirga uzatdi) Marhamat vaziri
azam ( qog’ozni olib podshohga uzatdi) marhamat olampanoh.
M.G’aznaviy: ( Qog’ozni qolda aylantirib, to’shagi ostiga tiqib qo’ydi-
da,vazirga qarab imo qildi.Vazir o’ridan turib chiqib
ketgach,taxtni ro’parasidagi devor orasidan gursillagan ovozlar
eshitila boshladi)
( hamma ajablanib o’sha tomonga qaraydi,devor buzilib, odam
sig’adigan teshik paydo bo’ldi )
( G’aznaviy taxtdan tushib,o’sha teshikdan tashqariga chiqib
ketadi va ohiri eshikdan vazir bilan kirib keladi)
( Hamma o’rnidan turib, tazim qilgancha qotib qoladi)
( Podshoh taxtiga chiqib o’tirgach, to’shak ostidan hatni olib
qo’ydi, o’qidi-yu rangi quv o`chib ketdi. Ko`zlariga
ishonmagandek, yana o`qib, badanidagi har bir moyi tik
bo`ladi. Nihoyat jahl otiga minib g`azab bilan).
M.G`aznaviy: Hammangizga javob, meni yolg`iz qoldiring.
(Hamma oyoq uchida chiqib keta boshladi, vazir ham chiqib
ketmoqchi bo`lganda, uni to`xtatib)