Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti

Dizbekli qospa atlıqlar dep eki yamasa birneshe sózlerdiń mánilik hám jazılıwı jaǵınan tolıq birigip pitpegen túrine aytamız. Dizbekli qospa atlıq jasawshı sózler bir-birinen bólek jazıladı.

Dizbekil qospa atlıqlardıń birikken qospa atlıqlardan ayırmashılıǵı, olar bir uǵım bir máni ańlatsa da, sóz dizbeklerine usap biri ekinshisin anıqlap keledi. Mısalı: aq may, sarı may, awıl xojalıǵı, temir qasıq, mal ferma, tawıq qora t.b.

3. 
   Jup atlıqlar dep eki sózdiń juplasıwınan jasalǵan atlıqlardı aytıladı. Olar jıynaqlawshı máni ańlatadı.
   

1. 
   Jup atlıqlardıń ekewi de mánili sózlerden boladı: azıq-awqat, ot-shóp, qız-kelinshek, mektep-internat
   
2. 
   Biri mánili, ekinshi mánisiz sózlerden bolıp juplasasadı: nan-pan, kiyim-kenshek, qońsı-qoba, bále-máter t.b.
   

4.Tákirar atlıqlarbir sózdiń tákirarlanıwınan jasaladı: topar-topar, úyin-úyin, sebet-sebet t.b.
5. Qısqarǵan qospa atlıqlar dizbekli dizbekli qospa atlıqlardıń qısqarıwınan jasaladı. Qısqarǵan qospa atlıqlar qaraqalpaq tilinde tek sońǵı dáwirde orıs tiliniń tásirinde payda boldı. Sózlerdiń qısqarıp birigiwi arqalı tek atlıqlar jasaladı.Qospa sózler tómendegishe qısqartıladı:

1. 
   Hárbir sózdiń birinshi háripleri alınıp qısqartıladı hám bas háripler menen jazıladı: NMPI, QMU, AQSH, BMSH, KÓK, MTO, PHAJ, TATU, QR, VKK (vrashlıq konsultaciya komissiyası) t.b. Bularǵa qosılatuǵın qosımtalar sońǵı háriptiń aytılıwına qaray jalǵanadı hám sol sózge qosılıp jazıladı: QRda, BMSHqa t.b.
   
2. 
   Dáslepki sózdiń 1-buwını, keyingi sózdiń 1-háripleri alınıp qısqartıladı: ÓzR, TashMI, KamAZ, t.b. Bunday sózlerde buwınnıń birinshi háribi menen keyingi qısqarǵan sózlerdiń birinshi háripleri bas hárip penen jazıladı.
   
3. 
   Sózlerdiń dáslepki buwınları qısqarıp birigedi: profkom, pedfak, matfak t.b. Bunday qısqarǵan sózler kishi hárip penen jazıladı.
   
4. 
   Birinshi sózdiń dáslepki buwını qısqarıp, keyingi sózdiń qısqartılmay birigiwinen jasaladı: pedinstitut, medkolledj, multfilm. Bunday qısqarǵan sózler kishi hárip penen jazıladı.
   
5. 
   Birinshi sózi qısqarmay, keyingi sózdiń birinshi buwınınıń qısqarıp birigiwinen jasaladı: makankom (mákán komiteti)
   

Qaraqalpaq tilinde adam atları qısqartılıp qollanıladı: Máke, Sáke, Áyeke, Sháke t.b. Sonday-aq, qısqarǵan qospa sózlerdiń qatarına shártli tańbalardı kirgiziw múmkin: sm-santimetr, km-kilometr, t-tonna t.b. Sonıń menen birge bir sózdiń hám sóz dizbeginiń qısqarıwınan jasalǵan zam (zamistitel), stepka (stependiya), basket (basketbol) sıyaqlı sóylew tili ushın tán bolǵan sózlerdi de qısqarǵan qospa sózlerdiń bir túri sıpatında qarawǵa boladı.