Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti



Download 0,6 Mb.
bet63/248
Sana21.04.2022
Hajmi0,6 Mb.
#568698
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   248
Bog'liq
Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare

-man, -das, -ment túrleri ónimsiz qollanıladı.
Atlıq jasawshı qosımtalar tómendegi mánilerdi bildiriwshi atlıqlardı jasaydı: 1) adam mánisindegi atlıqlardı jasawshı qosımtalar 2) anıq (konkret) atlıqlardı jasawshı qosımtalar 3) orın hám kásip atların jasawshı qosımtalar.
Adam mánisindegi atlıqlardı jasawshı qosımtalar
-shı/-shi qosımtası kásipke qatnaslı atlıqlardı jasaydı: balıqshı, traktorshı, jazıwshı, suwshı
-paz, -kesh, -ger, -ker, -man/-ban qosımtaları, kóbinese adam mánisindegi kásipke baylanıslı atlıqlardı jasaydı: ilimpaz, aspaz, salıkesh, paxtakesh, zarger, xatker, xızmetker, jılqıman, baǵman, qarazban t.b.
-das qosımtası jaqınlıq, tuwısqanlıq, birgelik mánisindegi atlıqlardı jasaydı: qarındas, qurdas, joldas
Anıq hám abstrakt mánili atlıq jasawshı qosımtalar
-ma/-me, -pa/-pe, -aq, -k, -ıq, -ǵı, -ǵısh, -ın, -maq, -pan t.b. qosımtalar feyil sózlerge jalǵanıp anıq atlıqlardı jasaydı: qatlama, súzbe, oraq, tósek, sızıq, jonǵı, sızǵısh, jawın, quymaq, qaqpan t.b.
-lıq/-lik, -shılıq/-shilik, -ısh, -si, -im qosımtaları atlıq, kelbetlik, feyil sózlerge jalǵanıp, abstrakt mánili atlıq sózlerdi jasaydı: jaslıq, kewilsizlik, molshılıq, kemshilik, juwapkershilik, quwanısh, jeńis, aytıs, bilim.
Orın hám kásip atların jasawshı qosımtalar
-lıq/-lik, -xana, -stan qosımtaları atlıq sózlerge jalǵanıp orın mámisindegi atlıqlardı jasaydı: toǵaylıq, dalańlıq, jiydelik, júzimlik, asxana, Ózbekstan t.b.
-shılıq/-shilik qosımtaları atlıq sózlerge jalǵanıp kásip atların bildiretuǵın dórendi atlıqlardı jasaydı: diyxanshılıq, temirshilik, paxtashılıq, júzimgershilik, qoyshılıq t.b.
Atlıqtıń sóz qosılıw arqalı jasalıwı
Bul usıl arqalı qospa atlıqlar (birikken, dizbekli, jup, tákirar, qısqaǵan qospa atlıqlar) jasaladı.

  1. Birikken qospa atlıqlar eki ya onnan kóp sózdiń birigiwinen jasaladı. Birikken qospa atlıqlar neshe túbirden tursa da qosılıp jazıladı. Birikken qospa atlıqlardıń geyparaları máni hám jazılıwı jaǵınan tolıq birigip, bir túbir taqlette boladı: bilezik, belbaw, qolǵap, shegara t.b. Al, geypraları túbir formaların saqlap birigedi: Qaraózek, Uzınqayır, Bozataw, Sapargúl, suwqabaq, tasbaqa, Qoyqırılǵanqala t.b.


  2. Download 0,6 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   248




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish