Abituriyentlar uchun 6-sinf savol-javoblari

Mavzu: Iqlimi va ichki suvlari.
1. Nima uchun Shimoliy Amerika iqlimi xilma-xil?- Shimoldan janubga uzoq masofaga cho`zilganligi uchun.
2. Qaysi oqimlar yog`inlarning ko`p yog`ishiga sabab bo`ladi?- Shimoliy, Tonch okean va Golfstrim iliq oqimlari.
3. Nisbatan shimolda joylashgan ko`l?- Katta qo`llar ko`li.
4. Shimoliy Amerikada nechta iqlim mintaqalari mavjud?- 6 ta: arktika, subarktika, mo`tadil, subtropik, tropik, subekvatorial.
5. Yil davomida havo harorati manfiy bo`lib, g`arbida 50-100 mm, sharqida 300-400 mm gacha yog`in yog`adi, bu qaysi iqlim mintaqaga xos?- Arktika iqlim mintaqasi.
6. Subarktika iq. min-ga tavsif?- Yanvarning o`rtacha harorati-25<sup>0</sup> dan-30<sup>0</sup> C, iyulda +5<sup>0</sup>dan+7<sup>0</sup> C gacha. Namgarchilik sharqdan g`arbga kamayib (300-600 mm) boradi.
7. Qaysi iqlim mintaqa katta maydonni egallagan bo`lib yoq`in miqdori unda sharqdan g`arbga tomon 1500-1000 mm kamayib boradi?- Mo`tadil iqlim mintaqa.
8. Subtropik iqlim mintaqaga tavsif?- 40⁰ sh.kdan Meksika qo`ltig`i gacha hududlarni egallaydi. Qishda +6⁰ C +8⁰ C gacha iliq, nam 400-500 mm keladi, yozi esa quruq va iliq bo`ladi. Tinch okean sohillariga sovuq Koliforniya oqimi ta`sir etadi.
9. Materikning eng janubiy tor qismida qanday iqlim mintaqa uchraydi?- Subekvatorial iqlim mintaqa.
10. Materikning eng yirik daryosi?- Missisipi (hindu tilida katta daryo).
11. Missisipi daryosi qayerlardan boshlanadi?- Qoyali tog`lardan, Markaziy va Buyuk tekisliklardan, Appalachi tog`laridan.
12. Qaysi daryo "Loyqa daryo” deb nomlanadi?- Missuri.
13. Qaysi daryo quyi oqimoda uzun va keng estuariy hosil qiladi?- Avliyo Lavrentiy.
14. Estuariy nima?- Lotinchada daryoning suv bosgan quyi oqimi.
15. Rio-Grande daryosi qayerdan boshlanib qayerga quyiladi?- Kordilyera tog`laridan boshlanib, Meksika qo`ltig`iga quyiladi.
16. Niagara sharsharasi qaysi ko`llar oralig`ida joylashgan?- Eri va Ontario ko`llari.
17. Shimoliy Amerikaning qaysi daryolari qor va muzlardan to`yinadi?- Yukan va Makkenzi.
18. Qaysi daryolar tinch okean havzasiga tegishli?-Yukong, Kalumbiya, Kalarado daryolari, Freyzer.
19. Alyaskadagi eng uzun Xabbort muzligining uzunligi qancha?-145 km.
20. Buyuk ko`llar maydoni qancha?- 246000 km².
21. Buyuk ko`llarni qaysi daryo atlantika okeani bilan bog`lab turadi?- San-Lavrentiy.
22. Qaysi ko`l Indeislar tilida, "Suv” degan ma`noni bildiradi?- Vinnipeg ko`li.
23. Qaysi daryoning uzunligi 3700 km?- Yukon.
24. Eng ko`p yog`in qayerda kuzatilgan?- Ketchikan degan joyda 3830 mm yog`in.
25. Eng kuchli shamollar qayerda kuzatilgan?- 1934 yil 12 aprelda Vashington tog`ida 41,6 m/sek.
26. Shimoliy Amerikaning eng baland sharsharasi?- Yosemid 757 m. Merdes daryosida.
27. Qaysi daryoni Eri va Ontariyo ko`llari tutashtirib turadi?- Niagara.
Mavzu: Tabiat zonalari, balandlik mintaqalari.
1. Materik janubidagi tabiat zonalari qaysi yo`nalishda joylashgan?- Meridian yo`nalishda.
2. Shimoliy Amerikada qanday tabiat zonalari almashinadi?- Arktika cho`l, tundra va o`rmon-tundra zonalari, tayga zonalari, aralash keng bargli o`rmonlar, o`rmon-dasht va dasht zonalari, chala cho`l va cho`l zonalari, savannalar va siyrak o`rmonlar, fasliy nam o`rmonlar.
3. Qaysi tabiat zonasi Gerelandiya oroli va Kanada Arktika arxipelagini egallab, asosan mo`x va lishayniklar, hayvonlardan oq ayiq, morj, qo`y-xo`kiz, oq yapaloq. qushlardan tashkil topgan?- Arktika cho`llar zonasi.
4. Tundra va o`rmon tundra zonasining janubiy chegarasi qanday kengliklardan o`tadi?- Sharqda 53⁰ sh k dan, g`arbda 62⁰ sh.k.
5. Tundrada qanday hayvonlar yashaydi?- Shimol bug`usi, qo`yho`kiz, lemming, qutb tulkisi, qutb bo`risi,oq kaklik, oq quyon. Alyaskada tog` qo`yi, gor echkisi yashaydi.
6. Tayga zonasi qanday kenglikkacha tarqalgan?- 45⁰sh k gacha.
7. Tayga zonasining o`simlik va hayvonlari hamda tuproqlari- qora va oq qarag`ay, amirika tilog`ochi, balzam pixtasi, qarag`ay. Tinch okeani sohillarida duglas qarag`ayi, kedr oq va qora qarag`ay o`sadi.botqoq, podzol muzloq tuproq.
8. Labrador yarim orolidagi daraxtlarning necha % qora qarag`ayga to`g`ri keladi?- 90 %.
9. Tayga zonasida qanday hayvonlar yashaydi?- Qora va qon`q`ir ayiq, amerika to`ng`izi, kiyik, o`rmon bizoni, bug`u, bo`ri, kanada silovsini, shuns, andatra, qizil tulki.
10. Tinch okean sohillarida uchraydigan o`simliklar?- Duqlar qarag`ayi, oq va qora qarag`ay kedr.
11. Keng bargli o`rmonlar faqat qayerda saqlanib qolgan?- Appalachi tog`larida.
12. Aralash va keng bargli o`rmonlar zonasining sur o`rmon zonasida qanday o`simliklar o`sadi?- Qarag`ay, qayin, terak, tol, kashtan, eman, buk, amerika yong`og`i, marvaridgul, yertut kabi o`simliklar.
13. O`rmon dasht va dashtlar zonasida tavsif bering?- Kashtan va qora tuproqlarda chalov, betaga, bizon o`ti, dub akatsiyasi, tikanli butalar o`sadi. Bizon, bo`ri, tulki, kiyik, shuns, apossum oq boshli burgut yashydi.
14. Qaysi tabiat zonasida qizil va qizilqo`ng`iz tuproqlar hosil bo`lgan?- Savanna va siyrak o`rmonlar zonasida.
15. Anakonda ilonlari qayerda yashaydi?- Nikaragua sohilida.
16. Savanna va siyrak o`rmonlar zonasida qanday o`simliklar uchraydi?- Baland o`tli o`simliklar kaktos-akatsiyalar, eman, qarag`aylar.
17. Eman, karob qarag`ayi, palma, kiparis, hayvonlardan: alligator, qora ilon, kurka, qaysi tabiat zonasiga xos?- Fasliy nam o`rmonlar zonasi.
18. Chalacho`l va cho`l zonalarida uchraydigan o`simlik va hayvonlar?- Qora shuvoq, kaktus va yukka o`simliklari, hayvonlardan sudralib yuruvchilardan qora ilon va kemiruvchilar, qalqondorlar yashaydi.
19. Balandlik mintaqalari qaysi tog`larda shakillangan?- Kordilyera va Appalachi tog`larida.
20. Kordelyera tog`larida qanday balandlik mintaqalari almashinadi?- Dasht, o`rmon-dasht, keng va ignabargli o`rmonlar siyrak past egri-bugri daraxtli o`rmonlar baland tog`lar o`tloqli qoyalar, qor va muzliklar.
21. Shimoliy Amerikadagi eng katta kaktus?- Saguara balandligi 24 m.
22. Balandligi 100 m eni 9 m keladigan sekvoya daraxti qayerda o`sadi?- Subtropik tog` o`rmonlarda.
23. Kanadadagi qaysi milliy bog`da bizonlar qo`riqlanadi?- Vud-Buffala milliy bog`i.
24. Qaysi qo`riqxonada sekvoyalar qo`riqlanadi?- AQShdagi Yosimid qo`riqxonasida.
25. Buyuk ko`llar atrofida qanday tabiat zonasi shakillangan?- Aralash va keng bargli o`rmonlar.
26. Qaysi daryo uzunligi 54 km?- Niagara daryosi.
27. Preriya nima?- Shimoliy Amerikada dashtlar zonasi.