Abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika


*  Бу хакда каранг: Лукдоони хаким. Эртаклар, накллар, кулки-хикоялар, латифалар.  Тошкент: Г.Еулом, ТОО. Б. 50



Download 2,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/33
Sana01.01.2022
Hajmi2,35 Mb.
#282816
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   33
Bog'liq
alisher navoiy ijodida yunon mutafakkirlari obrazlarining badiiy talqini

*  Бу хакда каранг: Лукдоони хаким. Эртаклар, накллар, кулки-хикоялар, латифалар.  Тошкент: Г.Еулом,

ТОО. Б. 50.




ммпя 

boyliklar  bor,  qaysi  tog‘ni  kavlasa,  nima  chiqadi  -   hammasini  yozib 

qo‘ygan ekan.  Bu tilsim imorat tepasida bir qilich halinchak turadi. U yildan bu 

yilgacha  shu  qilich  uch  soat  to‘xtaydi.  Shu  paytda  bir  uquvi  yetgan  odam  shu 

tils im  

imorat  ichiga  kirib,  shundan  bir  nusxa  ko‘tarib  chiqsa, jami  mamlakatda 

■ima bo'lishini biladi. Qaysi kun yomg‘ir yog‘adi, qaysi kun g‘or yog‘adi,  qaysi 

fain shamol bo'ladi -  hammasini yozib chiqadi”.

Ushbu  so‘zlami  aytgan  roviy  tinglovchisiga  uquv-e’tiborli  bo‘lishga, 

Aflotun merosini egallashga chaqiradi va buning uchun lotin tilini ham o'rganish 

kerakligini ta’kidlab o‘tadi:

“Yer  yuzida  bo‘lib  turgan  hunarlami  o‘rganay  desangiz,  e’tiborli 

bo‘lishlik  ko‘nglingizda  bo‘Isa,  lotinchani  o'qishga  qattiq  kirishib,  mahkamlik 

Man o'qisangiz, shu Aflotunning hamma qilgan ishini bilasiz

”.12

Demak,  nafaqat  ilm-u  hunarli  donishmandlar,  arab  va  fors  tilini  bilgan 



savodxonlar,  balki  xalqning  savodsiz  qatlami  orasida  ham  Aflotun  va  Arastu 

siymolariining  o‘z  qadr-u  qimmati  bo‘lgan.  Aflotun  xalq  ertak  va  afsonalarida 



sehr  va joduning  ustasi,  kelajakni  biluvchi  donishmand,  tilsim  va jumboqlami 

yechuvchi  va  o‘zi  ham  shunday  murakkabliklami  yaratuvchi  tafakkur  sohibi 

sifatida tasvirlanadi.  Siymoning hatto ajalga va taqdirga ham chap berishga qodir 

bo‘lgan zakovat egasi, biroq hech bir boylig-u amal,  martabaga da’vo  qilmagan 



va  ilmdan  boshqaga  e’tibor  qilmagan  ulug‘  inson,  buning  ustiga  Arastuga 

mehribon  ustoz  sifatida  tasvirlanishi  ham  ahamiyatli.  Ayni  paytda  Arastuning 

Aflotunga  sadoqatli  shogird va munosib  izdosh  etib  tasvirlanishi  real  haqiqatga 

mos kelishiham ahamiyatli motivlardan sanaladi.

Shimday  afsona-ertaklaming  yana  birida  Aflotun  podsho  Jamshid 

zamonida  yashaganligi  aytiladi.  Unda  podsho  insonni  ham  xafa,  ham  hursand 

qiladigan  himar  ko'rsatishini  so‘raganda,  hakim  podshoga  hammomni  taklif 

etadi. Podsho hammomni yaxshi  qabul qiladi, biroq unga o‘t yoqadigan go'laxni 

qayerdan topaman,  deb hayron bo‘ladi.  Shunda Aflotun “boz-boz degan hunami

U Бу хакда каранг: Лукмони хаким. Эртаклар, накллар, кулки-хикоялар, латифалар.  Тошкент: F.Fулом, 

1990. Б. 52

^Зфсатилган манба:  Б. 52.

16



yo‘qotsangiz,  o‘t  yoqadigan  topilib  qoladi”13,  deydi.  “  podsho  boz-boz  hunari 

qaysi”,  deb  qiziqqanda  “boz-boz — dorboz,  nayrangboz,  qimorboz,  bedanaboz, 

kaptarboz kabi”larni  sanab  beradi  va bunday  “hunar”lami  man’  etilishi  evaziga 

hammomga o‘t yoqadiganlar ko‘payadi.

Ertak  qisqa hajm  va  sujetga ega bo‘lishiga qaramasdan,  unda ham xalq 

lalqinidagi  Aflotun  obrazining  muhim  xususiyatlari  ko'rinadi.  Ya’ni  Aflotun 

dono  *-  u  podshoga  hammomni  taklif etib,  uni  orastalikka  chaqiradi.  Boz-boz 

hmarini  yo‘qtftishni  taklif  etishi  esa  yurtda  jamiki  bekorchi  va  firibgarlarni 

yo'qotish  bo‘lib,  bunday  ishni  el  faqat  ulug‘  insonlardan  kutadi.  Podshoning 

~boz-boz”ning  nimaligini  bilmasligi  ham  kinoyaga  yo‘g‘rilgandir.  Ya’niki,  o‘z 

saroyidan  tashqarini  ko‘rmagan,  yurtdagi  haqiqiy  ahvolni  bilmaydigan  kaltabin 

podsholardan  kulish  bilan  birgalikda,  Aflotunga  xalqning  hurmati  ham  ushbu 

rno'jaz ertakda ifodalanadi.

Xulosa  qilganimizda,  xalq  og‘zaki  ijodida  Aflotun  obrazi  eng  dono  va 

komil  shaxs  sifatida  gavdalanadi.  Unga  ko‘zboylog‘ich-sehrgar,  kelajakni 

oldindan ko‘ruvchi, obi hayotni ilmi hikmat bilan qo‘lga kiritgan ustoz va nihoyat 

taqdimi  o‘zgartirishga  intiluvchi  xislatlari  nisbat  berilgan.  Arastu  obraziga  esa 

itoatgo'y  va  qobiliyatli,  muhimi  sadoqatli  shogird,  sohibi  kamolot  timsoli 

yuklatilgan.

17

D Бу хакда каранг: Лукмони хаким. Эртаклар, накллар, кулки-хикоялар, латифалар.  Тошкент: Е.Гулом,




Download 2,35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish