Abdalieva P. Pedagogika nazariyasi va tarixi

(NISB) ning miqdoridan oshmasligi kerak. Ya`niy TBB. 
Chorak  oxirida  oquvchining  olgan  barcha    tuliqtiruvchi  ballari  (TB)  yig`iladi. 
Tuliqtiruvchi  ballarning  bu  yig`indisi  oquvchining  choraklik  reyting  ballining  
ikkinchi  komponenti  hisoblanadi  va  chorak  davomida  berilgan  oquv  fani  buyicha 
utkazilgan  barcha  majburiy  standart  tekshirish  ishlarida  uning  bilimi  kunikmasi  va 
malakalarindagi  uzlashtirimagan  bilimlarini  tuliqtirgan  kulamini  kursatadi.  Umumiy 
ballar yig`indisi ep(TIHB)+ep(TB) majburiy tekshirish ishining  bajarilgandan keyin 
va    tuldiruvchi  savoldan  oldin  aniqlangan  kamchiliklar  tuliqtirilgandan  keyin 
oquvchining  chorak  davomida  uzlashtirgan  bilim,  kunikma  va  malakalarining 
majburiy elementlarining haqiqiy soni  va sifatini  kursatadi. 
 
O`quvchining  haqiqiy  choraklik  reyting    ballining  navbatdagi  komponenti-
uning kundalik nazorat jaraenida turli shakllarda vazifalarni bajarishda  yiqqan, erkin 
ballari (EB) 
 
Kundalikli  nazoratning    har  xil  shaklining  maqsadi,  vazifasi  va  natijalaridan 
kelib  chiqqan  holda  oquvchining    har  bir    bajargan  topshirig`i  uchun.  Keyin  shu 
daftarining tekshirilgan natijasiga kura 0 dan 3 ballgacha kuyiladi. Erkin ballar (EB) 
oquvchilarning oquv mehnati malakasini shakllantirish va ularning oquv materialning 
qismlarini  uzlashtirish  darajasini  dastlabki    baholash  uchun  xizmat  qiladi,  darslarda 
yakka bilim faolligiga  bog`liq bulgan oquvchilarning real uchun vaziyat ta`minlaydi. 
Chorak  davomida olingan erkin ballar  ballar yig`indisi yuqori  va urta bilim chorak 
davomida  olingan  erkin  ballar  yig`indisi  yuqori  va  urta  bilish  laeqatiga  ega  bulgan 
oquvchilarga choraklik standart reytingi ballidan oshib ketishiga kafillik beradi, bilim 
laeqati  past  bulgan  oquvchilarga  choraklik  standart  balligacha    imkoniyat  yaratib 
beradi. 
 
 Kundalik  nazorat  jaraenida    reyting  baholashni  qullanish  tarkibi  O`zbekistan 
Respublikasi  Xalq  ta`limi  vazirligi  tamonidan  tasdiqlangan    tegishli  metodik 
kursatma belgilanadi. Murakkabligi yuqori bulgan qushimcha topshirmalar va ijodiy 
ishlarni  bajarganligi  uchun  oquvchilarga  qushimcha  (QB)  va    ijodiy  ballar  (IB) 
quyiladi. 
 
Qushimcha topshiriqlar odatda oquv fani buyicha kup balli baholash ulchamini 
nazarda  tutilgan  reyting  materiallarining  murakkab  bulishidan  iborat.  Majburiy 
standart    tekshirish  ishlarida  (MSTI)  nazarda  tutilmagan  ahvolda  qushimcha 
topshiriqlar  qullanilsa  ularga  mazmuni  bilan  qiyinchilik  darajasi  davlat  ta`lim 
standartlari  talablaridan  yuqori  bulgan  bilim,  kunikma  va  malakalarini  kup  balli 
baholash  ulchamlari  ishlab  chiqiladi.  Bajarilgan  talablarga  muvofiq  bajarilgan  bir  
ijodiy  ish  uchun  shu  fanning  standart  chorak  reyting  ballining  (SChRB)  10  foyzi 
nima tug`risi keladigan ijodiy ballar (IB) quilishi mumkin.. 

---

 
Oquvchilarning  har    xil  fan  olimpialdalarida,  sport  musobaqalarda  va  ijodiy 
kuriklarda  erishilgan  muvofaqqiyatli  va  tegishli  fanlarning  standart  chorak  reyting 
ballariga  foiz  hisobida  kursatilgan  kuyidagi  joriyda  ijodiy  ballar  (IB)  bilan 
baholanadi. 
 Bajariladigan boskich (turlar) 
Egallagan urni 
Maktabda 
10 
8 
6 
4 
2 
1 
Rayon 
15 
12 
9 
6 
3 
1 
Oblast` tashkilot shahri KR 
20 
16 
12 
8 
4 
1 
Ozbekiston Respublikasi buyicha 
25 
20 
15 
10 
5 
1 
 Chorak (yarim yillik) yakunida oquvchining olgan qushimcha (QB) va ijodiy ballari 
(IB) har bir  oquv fani buyicha alohida tuplanadi va kuyidagi formuladagi kursatiladi 
ep(QB+IB). 
 
Shu guruhdagi  ballar DTS minimumlarda nazarda talablardan oquvchilarning 
bilim  tayergarligi  darajasining  yuqoriligini  ijodiy  qobiliyatlarining    darajasining 
intelektual talablari va aniq bir kasb hunarga qiziquvchanligini kursatadi. 
 
Oquvchining  choraklik  haqiqiy  reyting  ballini  (IHRB)  hisoblash  kuyidagi 
formula buyicha amalga oshiriladi. 
IHRB=ep(TIHB)+ep(TB)+ep(EB)+ep(QB+IB) 
ChHRB  oquvchi  tomonidan  aniqlangan  belgili  bir  fanning  chorakli  standart  reyting 
balliga  foiz  hisobida  kursatilgan  (ChHRB  100/SChRB).  Oquvchining  bilim 
tayergarligining haqiqiy yakka  darajasini kursatadi va chorak natijalari buyicha shu 
fandan  oquvchilarni  tanlaydi  ular  egallagan  urinlarini  aniqlaydi  (3  qushimcha). 
Oqituvchining  yillik  haqiqiy  reyting  bali  (YHRB).  Ushbu  oquv  fani  buyicha 
choraklik (yarim yillik)  reyting  ballarining yig`indisi sifatida aniqlanadi. 
YHRB=M 1XRB+4 2 X1RB+4 3 XRB+4 4X1RB.  
YXRB  oqituvchi  tamonidan  aniqlangan  shu  fanning  yillik  standart  reyting    balliga 
foiz  hisobida  kursatilgan  (IXRB  X  100  foiz  YSRB)  oquvchining  bilim 
tayergarligining  haqiqiy  yakka  darajasini  kursatadi  va  oquv  yili  natijalari  buyicha 
ushbu fandan oquvchilarni tanlashda ular egallagan urinlarini aniqlaydi. 
 
Oquvchilarni  sinfdan  sinfga  utkazish  va  urta  maxsus  kasb-hunar  oquv 
muassasalarida bulishtirishning tashkil qilish tartibi. 
 
 
Bosqishli  nazorat    (BN)  yakunlariga  kura  oquvchiga  bosqichli  tekshirish 
ishining  reyting  balli  (BTIRB)  quyiladi.  Ozbekiston  Respublikasida    umumiy  urta 
ta`lim  Haqidagi  rejaning  bandiga  muvofiq  yillik  bosqishli  nazoratning  natijalariga 
asoslanib  yillik  bosqichli  nazorat    reytingi  aniqlanadi  va  kursatilgan  hujjatning 
bandiga muvofiq oquvchini sinfdan-sinfga utkazish haqida qaror qabul qilindi. 
Ozbekiston  Respublikasida  urta    ta`lim  haqidagi  rejaning  (4.17  bandi)    va  urta 
maxsus  kasb-hunar  bilimi  haqidagi  reja  (3.1  bandi)  ga  asoslanib  davlat  attestatsiya 
natijalariga  kura  maktab  bitiruvchilarini  yakunlovchi  attestatsiyaning  test  natijalari 
har  bir  uqitilgan  fan  buyicha  yillik  haqiqiy  reyting  balli  (YHRB)  va  oquvchining 
reyting urni kursatilgan davlat attestati  topshiriladi. 
 
Ozbekiston  Respublikasida  umumiy  ta`lim  haqidagi    rejasining  bandiga  
asoslanib bitiruvchiga attestat bilan bir vaqtda oquvni akademik litsey eki kasb-hunar 

---

kolledjida davom  etish haqidagi  tasvis  topshiriladi.  Ushbu  tasvis  reyting  muhokama 
natijalarini hisobga olgan holda tayerlanadi. 
Ta`lim jaraenida qatnasuvchilarning huquq va vazifalari. 
Oqituvchi  oquvchilarning  tayergarlik  darajasini  baholash  buyicha  uz  ishida  ushbu 
reja  va  nazorattti  turlarining  amalga  oshirilishi  haqidagi  metodik  tvsiya  va 
kursatmalarga tayanadi. oqituvchining vazifalariga kuyidagilar kiradi. 
-MSTI larning mazmuni, utkazish tartibi va vaqti  haqida oquvchilar va ota-onalarni 
oldindan xaborlash, 
-Tuldiruvchi ta`lim va tuldiruvchi savolni tashkil qilish, 
-har bir nazorat  turini amalga oshirishda barcha oquvchilarga bilim olishda laexatini 
va tuplagan bilimlarini yuzaga chiqarish uchun keng ahvol yaratib berish, 
-oquvchilarning ishini ularning ish daftarlarini uz vaqtida tekshirish, 
-oquvchilarning barcha turdagi ishlarini tekshirishda ularning haqiqiy bilim, kunikma 
va  malakalarini  aniq  va  odil  hisobga  olish  va  tekshirish  natijalarini  uz  vaqtida  sinf 
jurnaliga tushirish. 
-
 
laekatli ballarni tanlash va  oqitishni ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish va kasbiy 
tug`ri  tanlashni  shakllantirish  uchun  maqsadga    yunaltiruvchi  ishlarni  amalga 
oshirish. 
-
 
Tekshirish  ishining  standart  reyting  ballini  saqlagan  holda,  uning  kulami, 
qiyinchilik  darajasi  va  unda  kamrab  olingan  va  tekshirishga  muljallangan  bilim, 
kunikma  va  malakalarni  elementlari  buyicha  xalq  ta`limi  vazirligi  tomonidan 
tasdiqlangan ushbu MSTI ga ekvivalent bulgant uning al`ternativ variantini ishlab  
chiqish. 
-
 
O`qituvchilar  tamonidan    ishlab  chiqilgan  MSTI  larning  al`ternativ  variantidan 
ularni belgilangandan tizimda tasdiqlangannan keyin foydalonish. 
-
 
Har  bir  oquvchining  bilim,  kunikma  va  malakalarida  aniqlangan  kamchiliklarni 
tuldirish  maqsadida  tuldiruvchi  savolning  mazmunining  pedagogik  maqsadga 
muvofiq optimal` formalarini tanlash, 
-
 
har  bir  MSTI  dan  keyin  tuldiruvchi  surovni  utkazishning  optimal`  muddatini 
belgilash, 
-
 
MSTI  da  nazarda  tutilgan  quchimcha  topshiriqlarni  shakli  va    mazmunini 
belgilash, 
-
 
Oquvchilarga ijodiy ishlarining tizimi, turi va mazmunini tavsiya etish, 
-
 
pedagogik  kengash  tasdiqlanishiga  oquv  fanlaridan  bosqichli  nazorat  utkazish 
haqida tavsiya berish, 
-
 
Oquvchilarning  bilim  tayergarligidan  reytingi  va  oqitishning  uzgartirishi  haqida 
maktab ped.kengashida kurib chiqish uchun asoslangan tavsiyalar tayerlash.