Sex maktablari – boshlangʻich pulli maktab. Gʻarbiy Yevropada XIII-XIV asrlarda hunarmandlarning bolalari uchun ochilgan maktab. Cherkov maktablarida asosiy oʻqish diniy boʻlganligidan norozilik oqibatida ochilgan. S.M.da matematika, geografiya, huquq va boshqa fanlar oʻqitilgan. XV-XVI asrlarda S.M. gildiya maktablari bilan birlashgan.
Sexin – oltin tanga, 1284-yildan Venetsiyada zarb qilingan.
Sezarepalizm – monarxlarning cherkov bilan bogʻliq siyosati. Bunda amalda monarx cherkovni boshligʻi boʻlib, uni boshqaradi.
Sforsa – 1450-1535-yillarda Milanda hukmronlik qilgan sulolaning nomi. Sulola oʻz nomini Musio Attendolo (1369-1424) faoliyatidan olgan. U Romanida oddiy dehqon oilasidan yetishib chiqqan va keyinroq askar va kondotyer sifatida faoliyat olib borgan. Uning S. nomi aslida laqabi boʻlib, italyan tilida sforzare – “kuch bilan yenguvchi” ma’nosini bildiradi. Sulolaga Franchesko Sforsa (1401-1466) tomonidan 1450-1466-yillarda Milan gersogi boʻlgan paytdan boshlab asos solingan. S.larning boshqaruvi davrida Milanning gullab-yashnashi davom etgan. Manufakturalar tashkil qilingan. Qishloqlarda sugʻorish tizimlari ishga tushirilgan. Sulolaning mashhur vakili Lyudoviko Moro davrida mashhur rassom, shoir va olimlar Milanga taklif qilingan. Ular orasida Leonardo da Vinchi ham boʻlgan.
“Sid haqida qoʻshiq”, “Mening Sidim haqida qoʻshiq” – ispan qahramonlik eposi. 1140-yillarda noma’lum qoʻshiqchi tomonidan yaratilgan va 1307-yilgi qoʻlyozmada yagona va qattiq shikastlangan holatda yetib kelgan. Dostonning bosh qahramoni boʻlgan Sid mavrlarga qarshi kurashuvchi xalq himoyachisi boʻlib, asosiy maqsadi ona yurtini arablardan ozod qilish boʻlgan. Sidning tarixiy prototipi rekonkista qahramoni, kastiliyalik lashkarboshi Rodrigo (Ruy) Dias de Bivar (1040-1099) boʻlib, oʻzining jasurligi tufayli Kampeador (jangchi) deb ulugʻlangan, arablar boʻlsa uni Sid (arabcha “said” – xoʻjayin) deb atashgan. Tarixiy haqiqatga xilof ravishda Sid oʻz vassallariga ega boʻlgan va oliy tabaqaga mansub boʻlmagan ritsar sifatida tasvirlanadi. U haqiqiy xalq qahramoniga aylantirilgan. U tuhmat bilan Kastiliya qiroli Alfons VI tomonidan quvib yuboriladi. Garchi nomaqbul sharoitlarga qaramasdan, Sid harbiylardan otryad tuzib, qator gʻalabalarga erishadi. Olingan oʻljalarning bir qismini sovgʻa tariqasida oʻzini quvib yuborgan qirolga yubordi, bu bilan u oʻzining vassallik burchini ado etdi. Shundan soʻng qirol uning qilmishlarini avf etadi. Voqealar tavsifi jihatida ushbu epos tarixiy haqiqatga yaqin hisoblanadi. Unda oʻrta asrlar Ispaniyasidagi tinchlik va urush davrining haqiqiy manzarasi aks ettirilgan.
Simoniya – cherkov va diniy mansablarni sotish yoki sotib olish. Atama Injildagi Simona folbin afsonasidan olingan. Unda Simona farishtalarga moʻjizalar sirini sotishni taklif qilgan. S. Rim papalari, qirollar va feodallar tomonidan keng qoʻllanilgan. Boy feodallar va boshqa kishilar katta pul evaziga cherkovdagi biror bir mansabni egallashi mumkin edi va shu tariqa katta daromad manbaiga ega boʻlishgan. Klyuniychilik harakati S.ni bekor qilishni talab qilgan va keyinroq atamaning oʻzi ham muomaladan chiqib ketgan.