A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

-te!Ici Afgan smmndaki «elde» ağaç, bol olan «Baysan» vilâyeti tarah- _na geçip gitmeği tavsiye ettiği rivayet edilmektedir.
AbUayd.fr pasında + Bukhar C.rav c.riayd. + Cıdaganda ne ^ + So­dan cırlaydı + Musulman bolsaü ketiniz + S.rdaryanın savını + Koldenen g.spa dep cilaya, r ¹ R.ysun cetiniz+ Kisısı cuzge
. c_{n stis};_{z +} ü5 cıl maldı tuv saçt.ap + Gideli tsaysun -r
VöVrp TıV -¹- Kapır qala saldı oyla^c‘)* .. ... q--
Yani: «Abılav Hanın huzurunda şâir Bukhar Cırav-şar ı soyuyor.
j- Mademki Müslumansınız, ohalde
„e diyor_?_ Hanım, savaca diye ^ ^ _sakhyarak (nakil
tLanrrola^rm.rve‘TkLrarn^Zdoğusundaki) Gideli Baykan ülkesinit varı-
büzülüyor. Şimdi siz çoluk çocuğun gamı ıçm kalkar _taraflarlnl
Bu Gâvurun kuvveti büyüktür. Kendi oz yurdun olan Kökçe
alamaz deme. Bilâkis onların orada şehir kuracaklarını "§^un'ⁱ _hu_
Umumiyetle Kusa karşı mukabeleden bir netice bek, duduna geçmek fikrinde olan baz. şâirlerin ^soz'^en_' ^ Q_ayg.8 S_)ya da Rus
tutmuştur. O cümleden ^
larm İrtış 'Irmağını boylıyarak ilerlemesi dolayısıyla Nog y
;t“:s “it™";¹:" » ₊ <— -*-
J' “ T_W„ e.. « W + <*»*» » ⁺ «“”*■
• en ' On San Nogay bölünüp + Arındı alar Ons kep»).
^1S,P YaıTl lu, Irtış Irmağını boylıyarak ilerHyor.Süz dinler adamsan yaşamak için yeni bir konuş (= konacak yurt) ara. «Celmaya» (suratlı hecin) evey
M) Semipalat’ta çıkan kazakça «Tan» dergisi 1925, N. ⁴- ^
diğer «er,lan Akhund Qurb*n Ali Khalidî, Taudriklı- KHamse-ı Ş q,
1910, s. 260-261. _A Ata» dieer destanlarda
•’> «*»' ^,Q*^yg7 0~~e.
^hm 7** göre e. N.g»
Kopoy Khrestomatyası, s. 99. Diğer y _buradaki parça da bu Or-
çoğdaşı imiş (Bak: ToodrikHi KHomse-ı Şarpi, ,
membet Bek ** Ormemhet
^ —da -Ta'n⁵ Nogay» iflâs etmiş, o da şimdiki Kazakistan, bırakarak _göç etmiştir. Fakat Bukhara tarafına değil, Kırım tarafına göçmüştür.
89) «Tan» dergisi, 1925 No. 4.

zzzzz zzzrîz*™ ””" «*• >-
ZZZZTZZt’Z
^A°^gl^y*~ ^{ederse Rus} ^ ■•— ve haysiyetini yağma eder,
&uTdTS“ ?**:**• «*• bir ₅iir nisbet edilmektedir:
suimandıfi “ Îa “‘Î ^ ^
_v . • ^{4 y p + Atl ca}qsı Daryadan an ötelik»<>)
_hlzh ^yr _t^y" “• ^Gel- ^gldehm- ^KuvvetIİ ve şehbaz ataS, develeri terleterek
ZTZZTZZ2 “*■— ~ - —
mpm-y***
m« car^s; IrZ"⁴" tv¹* îr**-
<1820 d.) Rualar Şimal! K«,lciJ„, Ab^,„ “ d® Sf T^d*
K»„ Sultanlar Satma oauliiaü. KaraUa™ Kökça Tav ,lbi “
bafladılar. Burna,. rfiTOnS? . “^k
de», "milli adil* di ’ibü_Jdi,a„^UtrÎ’^,d^*ⁿ ““d- ”7“ ■ⁿ**“^î
**ff Camabi £££ T^ltl.,^*^”
«er^K-t ^m T^q Tu t‘^{ryaday Sa}" ^Arqa'^{mfi or}‘^a*»nda aralday kö-
Hr»
^fÜŞTÎÛ:
s .f
^{Abllay Hanm 105 yi1} W" •»« Uvah (yani «Veli») Han.n
⁹⁰) Kemenger Oğlı Tarihi, s. 14.
redilmiştir. C^iya
”) ^Ma3*^an °^IeWerİ’ ^{Taskent 1923}> - M6 ve «Sana» dergisi _N„. _{1( s}. ₁₀₂_
.824 te ölümünden sonra, yerine geçen oğlu Ubeydullah. Kazak ye­rinde, bilhassa hanm yj^ajy_olanJt^^
sebbüsünde~buîunan rus hükümetinin isteklerini, «iyafet»e daveUm dostluklarını, gönderdiği albaylık rütbesini ve degerh hediyelerin reddederek, Çinle münasebet kurdu ») ve Ruslara taarruza başladı. Abılaym, Tobıqtı uruğunu idare eden oğlu Kasım Sultan ise. a a önce Ruslardan tamamiyle dönerek, yüzünü Türkistana çevirmişti. -Sibirya umumî vâlisinin 1822 yılında bunu «izah»â davet yolundaki teşebbüsleri boşuna çıktı. Ubeydullah Han yardım istiyerek Çın sini- ıına geldi ve Kökçe Tav. Ulu- Tav hududundaki kendisine tabı ellen Kasım Sultana ve onun oğulları Kine Sarı ve Navruzbaya terkettı. Bu aralık Ruslar 1824 yılında Grigoroşyldjkum^^
a
Kine Sarinin Ruslara karşı savaş ilân etmesine, güya, Orta Yuz •
Adra galgır Kökçe Tav .
Abılaydan tuvgan Qasımım Üze çavıp olca almay


şâirlerin-
olunur:


Asılım neden


• Orıstın salgan duvanı Qasımdan tuvgan asılım Kese çavıp kent almay rasıdın ?

sker göndererek, Kökçe Tav kalesini yapmağa başladılar. Daha Veı Han sağken genç Kine Sarı babasıyla birlikte Ruslara mukabelede bulunuyordu.
Yani: «Abılay Handan doğmuş olan Uvalı (==Veli) Han! Senin söylediğin sözler dualı (yani mübarek) dır. Rusun yapmış olduğu bu Kökçe Tav duvan (yani hükümet konağı, kale) isterse sahipşiz kalsın. Abılaydan doğmuş olan Kasım Sul­tan! Kasımdan doğmuş olan sen asil sultan (yani Kine Sarı)! Düşmanı parçalayıp ganimetler almadan, onu kesip çarparak kent (yani köy ve şehirlerim) fethetme­den neden böyle yaşıp yani hakirünnefs olup oturur oldum.
Çin hükümeti, evvelce Ebülmembet neslinden Altın Sarı Sulta­nı ^u*) umum Kazak hanı olarak tasdik etmek istediyse de, sonra Übeydullaha temayül ettiğinden, o, tantanalı bir surette han ilan olundu. Fakat Bayan Avulda vaki olan savaşta yenilerek 90 kadar beğleriyle birlikte Ruslar tarafından esir alındı. Kasım, Kine Sarı ve Navrüzbay Sultanlar kendilerine tâbi Altay, Toqa, Kirey, Uvaq uruk- ^{249 250}
farından 40.000 aile kadar el ile Çu havzasına göçüp Khokand hükü­metiyle anlaştılar. Kine Sarı orta Sır Derya havzasında Qarnaq'ta ver- leştı': Biraz sonra Kasım Sultanın kendisi de geldi. Fakat Khokand hükümetinin Taşkent beğlerbeği, Kine Sarı tarafından elçi olarak gön­derilen Sarıcan ve Esengeldi Sultanları Evliya Atada hâince öldürdü.
Kine Sarının kendisi de Karnak'ta yakalanarak Taşkende getirildi. Orada mahpus kaldı. Navruzbay ve diğerleri uruklarını alıp Ulu Tav'a çekildiler. Bir yıl sonra Kine Sarı, Khokand hanı Mehmed Aliye mü- racaatle yakasını kurtarıp. Kara Tav’ın şimalinde bulunan Suzak'a geldi. Orada bulunan Khokand beğlerini ve askerlerini intikam fikriy­le kesip, elde ettiği silâhla, 183 7 yılında Turgay ırmağına gelerek «chokand ve Taşkentte öldürülen («Şart kesken») . sultanların yoğ .tö­renini yapmak bahanesiyle, Orta ve Kiçi Yüz uruklarını toplayıp ken­disini han ilân etti⁹⁵). Oradan Orenburg civarına gelip A'bılay Hanın müsavat şartları üzerine Ruslarla andlaşmayı yenilemek istediyse de, muvaffak olamayıp, Ruslara Karşı mukaddes cihadına burada baş­ladı “).