A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

128) Yukarıda s. 270-71 bu doktor Baturşinin zikri geçmiştir.
dişine tab, kıyamcılarla birlikte Khıyvaya sığındı. Hakkında rivayet olunan destanda, bu sultanın, kendisini Kbıyvaya kadar takip eden Ruslara teslim ettiği söylenmektedir¹²⁰). Her halde 1873 yılma kadar Rusya, Ural ve Turgay vilâyeti ve Aday Kazaklarını tamamiyle kendi nufuzuna alamamıştı. Yalnız, o yıllarda Khıyva Hanlığı işgal edilmekle buralarda kendi hâkimiyetini temin edebildi.
. Bütün bu isyanlar zamanında müslüman tüccar-
u syanlarda Müs- larm ve Orenburgda açılan Müslüman Ser’î Mah~ lüman Tüccarların, kemesinin Rus lehine olan teşebbüsleri, dikkate «Dukhovnoy Sob- değer. 1820-1840 yıllar, arasında bütün ahali bu ranya» ve Mollala- isyana taraftardı. Rusya hükümeti 1838 de, halk nn Pravitel ve içinde çok defa .muhafızsız dolaşari İsetay Batırın
Dilmaçların Rolü başına 500, sonra 1 000 rus rublesi mükâfat adadı ise de, buna aldıran olmadı ¹³»).' Halbuki Ka- zanl, ve Taşkentli müslüman tüccarlar, bilhassa Kazakistanın doğu bö- umunde bazan propaganda için Rus hükümetinden para almakla be-
¹²⁰) Arıştandın olı Qanaİı + alşaq tuvgan er edi + qadam basıp is qılsa -4- eurt paydası dey edi + alşay.p atqa mingen son + cavga barsa cav sındı + asıl tuvgan Qanekeii + qa!ay cürse qıbılaq + nıingeni altın taq bolgan 4- Baqt. aşqan erlerge + bir Teiirige caq bolgan + aqıh man curttu oraltıp +- Bes Qala’ga bas bolgan + Azbergen, işet, Canıbek + tamam erler quvattı ₊ qayratına mas bolgan + burungular cav bolıp + acaldan aq qas bolgan 4- Khıyıvanı şabam. dep + attangan esker Onstan + buyruq qılgan Aq Patsa + Oanalını atuvga + coldas alıp Er Qanaş + eskerdin ş.qtı aldınan + ölgenin sultan khoş kördi + qorqtı değen namıstan.
Yani: «Arslan Sultanın oğlu Qanalı Sultan, talihli olarak doğmuş bir erdi. Her bastığı adımı yurt faydası için basmıştır, öne bükülerek ata bindiği zaman düşmana saldırdıysa, düşman, sındırdı; halk içindeki bir kavgaya karışt.ysa o kavgayı yatıştırdı. Asıl olarak doğan Kaneke (— Kanalı Sultan Eke)n ne tarafa yürürse, o taraf kıble oluyor, nereye çıksa orası padişahlık tahtı oluyordu. O, ancak talihi yar olan nadir adamlara ve Tanrının kendisine yar olmuştu O hali ile yurdu kuşatmış ve Beş Kala’ya (Khorezme) baş olmuştu. İşet ile Canı Bek gibi kuvvetli, muktedir erler bunun gayret ve şehametine hayran olmuş­lardı. Eski atalarımızın ve ezeldenberi düşman olan Ruq, Khıyvayı yağma ede­cek olup ordusuyla atlanmış, Ak Padişah (=_Çar) da Kapalı Sultanı yakalayıp idam etmeyi emretmişti. Er Kanaş (= Kanal. Sultan) yoldaşların, yanma alarak Kus ordusuna karşı çıktı. «Korktu» demesinler diye arlanarak ölmeyi tercih etti. (A 1 t ı n s a r i p, Khrestomatiya, s. 104-113; Dobrosmislov, 460-469).