А. Туркманов. “Бухгалтерия ҳисoби” фани бўйича ўқув-услубий мажмуа. – Тошкент: Иқтисодиёт, 2018 йил, 249 бет. Ғоя муаллифи: иқтисод фанлари доктори, профессор Б. Ю. Ходиев

8. Yer solig’ini hisoblash va to’lash tartibi 
O’z mulkida, egaligida yoki foydalanishida yer uchastkalariga ega bo’lgan yuridik shaxslar yer solig’i 
to’lovchilaridir. 
Yuridik shaxslar uchun quyidagi yer uchastkalari soliq solinadigan ob’ekt hisoblanadi: 
1) 
qonun hujjatlarida belgilangan tartibda mulk qilib olingan yer uchastqalari; 
2)
qishloq yoki o’rmon xo’jaligini yuritish uchun egalik qilishga berilgan yer uchastkalari; 
3)
korxonalar, binolar va inshootlar qurish uchun yoqi qishloq xo’jaligiga taalluqli bo’lmagan 
boshqa maqsadlarda foydalanish uchun berilgan yer uchastqalari; 
4)
korxonalar, binolar yoki inshootlarga bo’lgan mulk xuquqi o’tishi bilan birga egalik qilish va 
foydalanish huquqi ham o’tgan yer uchastkalari. 
Yer solig’i stavkalari O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi va Davlat 
Soliq qo’mitasi tomonidan belgilangan umumiy tartibda soliq to’lovchilarga yetkaziladi. 
Yer solig’ini hisoblash yer uchastkasining haqiqiy maydoni asosida amalga oshiriladi. 
Hisoblangan summa quyidagi yozuv bilan ifodalanadi: 
D-t 9430-"Boshqa operatsion xarajatlar"
K-t 6410-"Byudjetga to’lovlar bo’yicha qarzdorlik" 
Ushbu soliq byudjetga to’langanda quyidagicha provodka beriladi: 
D-t 6410-"Byudjetga to’lovlar bo’yicha qarzdorlik" 
K-t 5110-"Hisob-kitob schyoti"
9. Obodonlashtirish va ijtimoiy infrastrukturani rivojlantirish soliq hisobi 
Yuridik shaxslar, shu jumladan O’zbekiston Respublikasi hududida joylashgan va tadbirkorlik 
faoliyatini amalga oshiradigan xorijiy investitsiyali yuridik shaxslar ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish 
solig’ini to’lovchilar hisoblanadi. 
Soliq solish ob’ekti bo’lib "Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot"ning 2-son shakli 270-satrida 
"Soliq solinadigan foyda" qiymatidan foyda solig’i ayrilgan summasi hisoblanadi. Soliqning eng yuqori 
stavkasi soliqqa tortish ob’ektining 8%i miqdorida belgilangan. Mahalliy hokimiyat idoralari soliqni past 
stavkalar bo’yicha to’lashi mumkin. 
Balansida ijgimoiy infratuzilma ob’ektlari bo’lgan soliq to’lovchilar byudjetga to’lanadigan soliq 
summasini quyidagi tartibda aniqlaydi: 

agar ijgimoiy infratuzilma ob’ektlarini ta’minlash uchun xarajatlar summasi ushbu moddaning 
birinchi qismiga muvofiq hisoblab chiqarilgan soliq summasiga teng yoki undan ortiq bo’lsa, soliq 
to’lanmaydi; 

agar ijgimoiy infratuzilma ob’ektlarini ta’minlash uchun xarajatlar summasi ushbu moddaning 
birinchi qismiga muvofiq hisoblab chiqarilgan soliq summasidan kam bo’lsa, byudjetga to’lanadigan soliq 
hisoblab chiqarilgan soliq summasi bilan haqiqatda sarflangan xarajatlar summasi o’rtasidagi farq sifatida 
aniqlanadi. 
Belgilangan tartibda hisoblangan soliq quyidagicha o’tkazma bilan aks etgiriladi: 
Debet 9820-«Foydadan hisoblangan boshqa soliqlar va yig’imlar bo’yicha xarajatlar» 

---

166 
Kredit 6410-«Byudjetga to’lovlar bo’yicha qarz (turlari bo’yicha)». 
Soliqni byudjetta o’tkazishda qilinadigan yozuv: 
Debet 6410-«Byudjetga to’lovlar bo’yicha karz (turlari bo’yicha)» 
Kredit 5110-«Hisob-kitob schyoti».