А. Туркманов. “Бухгалтерия ҳисoби” фани бўйича ўқув-услубий мажмуа. – Тошкент: Иқтисодиёт, 2018 йил, 249 бет. Ғоя муаллифи: иқтисод фанлари доктори, профессор Б. Ю. Ходиев

 
10. Byudjetdan tashqari pensiya jamg’armasiga to’lovlar hisobi 
Byudjetdan tashqari jamg’armalari markaziy yoki mahalliy hokimiyat organlarining ixtiyorida 
bo’lgan moliyaviy resurslar yig’indisi bo’lib, ular ma’lum maqsadga yo’naltiriladi. Byudjetdan 
tashqari jamg’armalar moliyaning muhim tarkibiy qismi hisoblanib, ularning shakllanishi va ishlatilish 
tartibi moliyaviy qonunchilik orqali tartibga solinadi. 
Davlat byudjetdan tashqari jamg’armalarni tashkil etish orqali o’zining moliyaviy 
mablag’laridan samarali foydalanishni ta’minlaydi. Amaliyotdan ma’lumki, faqatgina byudjet 
mablag’lari yordamida u yoki bu ijtimoiy-iqtisodiy dasturlarni hayotga tatbiq etish mushkuldir. 
Pensiya jamg’armai shakllanishining boshqa elementlari ham bor: 
"Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to’g’risida"gi O’zbekiston Respublikasi qonunining’ 15- 
moddasiga muvofiq tayinlangan mehnatda jarohatlanganlik yoki kasb kasalligi oqibatida nogiron 
bo’lganlarga pensiya to’lash xarajatlarini qoplash uchun regress talablar (da’volar) bo’yicha ish 
beruvchilar va fuqarolardan undiriladigan mablag’lar; 
"Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to’g’risida"gi O’zbekiston Respublikasi qonunining 14- 
moddasiga muvofiq muddatidan oldin tayinlangan pensiyalarni to’lash xarajatlarini qoplash uchun 
o’tkaziladigan O’zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligining Ish 
bilan ta’minlashga ko’maklashish jamg’armasi mablag’lari; 
"Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to’g’risida"gi O’zbekiston Respublikasi qonunining 12-
moddasiga muvofiq tayinlangan imtiyozli pensiyalarni to’lash xarajatlarini qoplash uchun 
o’tkaziladigan korxonalar, muassasalar va tashkilotlar mablag’lari; 
Hisoblangan jarimalar summalari, qonun hujjatlariga muvofiq soliq organlarini rivojlantirish 
jamg’armasiga undirilgan summalaridan tashqari, sug’urta badallari va ajratmalarning o’z vaqtida 
to’lamaganligi uchun penyalar;