А. Теш абоев, С. Зайнобидцинов, Ш. Эрматов



Download 8,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/199
Sana25.02.2022
Hajmi8,32 Mb.
#278807
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   199
Bog'liq
Qattiq jismlar fizikasi TESHABOYEV

N y  = N e x p ( - E v
/ к Т .
(6.11)
Аммо, тоза металлда Еу энергия факат кушни атомларнинг 
узаро таъсири энергияси билан аникданган булса, тартибланмаган 
урин эгаллаш котишмалар \олида цотишманинг бир исмли ва тур­
ли исмли атомлари узаро таъсир энергиясига боглик булади:
Е у  = | - ( C 2
a
E
m
+ С 2
в
Е
в в
+ 2С
а
С
в
Е а в ). 
(6.15)
Бундаги 
Z
координацион сон. Бошкача катталиклар 
Куйидагича белгилаб олинган: кристалл панжарасидаги тугун­
лар сонини 
N
оркали, улардаги 
А 
ва 
В 
атомлар сонини 
NA 
ва 
Ng оркали, вакансиялар сонини олдингидек N y  оркали бел­
гилаб, кейин нисбии зичликлар киритамиз:
CA =NAj N,
C B = l f o / N ,
Cv - N v / N
. 
(6.16)
Бу \олда
N = N A + N B + N V 
ва С А + С В + С у =1.  
(6.17)
Z
координацион сонли панжара учун котиш ма энергия­
си (факат жуфт таъсирлар (А-А, В-В, А -В ) \исобга олинган):
U - U 0 +
2 N
1
с а е л а
+ С
в е вв
+ 2 С
а
С в Е
АВ
) , 
(6.18)
и ~ и 0 +
бунда 
Ел а , Е
вв

ЕА
в
атомлар жуфтлари аро таъсир энер­
гиялари. (6.18) ни кайта ёзиб олиш мумкин:
£ A (
n a e aa
+ N 2
b
E
bb
+2 
N A N B E A B ) .  
(6.18’)
\ “ 
/
Энди уч тур зарралар — 
А 
ва 
В 
атомлар ^амда вакансиялар 
учун имконий урин алмаштиришлар сони
W =N /(N A!-NB!-NV!) 
(6.19)
булади.
130


(6.7) 
ва (6.13) ифодаларни х;осил килиш йулидан бориб, 
(6.15) ифодани уз ичига олган (6.11) сингари вакаисиялар зич­
лиги муносабатини келтириб чикарилади.
Тартибланмаган суцулиш цотишмалари - В эрувчининг 
атомлари А эритувчининг панжараси тугунлари орапарида 
жойлашган котишмалардир. Тоза металлар урин эгаллаш 
котишмалар учун вакаисиялар зичлигини \исоблаш усули 
сукулиш котишмалари долита хам кулланилади.
Вакаисиялар турли сондаги В атомлар билан уралган ш а­
роитда котиш манинг энергияси:
U = Uо + E
va
% N vkЕ
ав
£ kN vk , 
(6.20)
к 
к
бунда Е
va
тоза металлда — эритувчида вакаисиялар хосил 
булиши энергияси, Е^в - А ва В атомлар Узаро таъсир энергия­
си, к — вакаисиялар билан кушни В атомлар сони, N
vk
~ к — 
атомларга кушни вакаисиялар сони.
Бу холда W — эхгимоллик катгакон математик ифодага эга 
булади. 
Биз 
бу 
ифодаларни 
карамаймиз. 
Эркин 
энергия 
Хосилаларининг нолга тенглигидан (мувозанат шартларидан) фой- 
даланиб,
N v = Y % r - = J ( T)
(6-2 1 >
к N А
ифодани топамиз.
(6.21 ) ифодани хисоблаш
е х р [ - £ ^ / ^7j ( i +М ^ х р [ - Е АВ/ кТ ]-1})6 
(6.22)
- N B
натижавий муносабатни беради.

Download 8,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish