A. Taniyev innovatsion iqtisodiyot darslik



Download 0,97 Mb.
bet52/141
Sana19.11.2022
Hajmi0,97 Mb.
#868378
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   141
Bog'liq
3 чи Таниев Инновацион иытисодиёт 2020

Intellektual faoliyat natijalari va intellektual mulki departamenti

intellektual faoliyat natijalari va IMni boshqarish uchun


Huquqiy himoyani ta’minlash

Foydalanish


IFN va IMni yaratish va ulardan foydalanishni
IFN va IM ni boshqarish uchun infratuzilmani



Ilgari yaratilgan IFNga
huquqlarni olish
Tartibni tanlash



IFNni yaratish
Patentlash
O'z faoliyatida


Huquqlar ni o'tkazish
Ilmiy-tadqiqot ishlarini moliyalashtirish
Amalga oshirish xarajatlari



Huquqiy yordam


Hisobi kitob


Mualliflik huquqi
Yangi texnologiyalarni


Litsenziyani sotib olish xarajatlari


Axborot bilan ta’minlash


Nou-hau
Tajribali eksperimental ish


Mualliflarga mukofot to'lash


Individualizatsiya imkoniyatlari
Sanoatda
foydalanish

IFN va IM boshqaruvi uchun infratuzilma xarajatlari




127




      1. Patent xarajatlari


        shakl. Intellektual mulkni boshqarish faoliyati

Ammo barcha innovatsion kompaniyalar uchun yaratilgan mahsulot asosida ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlarining natijalarini huquqiy muhofaza qilish to‘g‘risida samarali qaror qabul qilish muhim ahamiyatga ega.
Katta kompaniyada boshqaruv qarorlarini qabul qilish intellektual mulk ob’ektlarini kompaniya portfeliga kiritish yoki chiqarib tashlash masalalari bilan bog‘liq. Yirik korxonaning intellektual resurslarini boshqarish vazifasiga himoya qilinadigan ob’ektlarni aniqlash (inventarizatsiya o‘tkazish orqali), ularning tijorat ahamiyatini baholash, ularni huquqiy muhofaza qilishning maqbul shaklini tanlash, nomoddiy aktivlar sifatida ro‘yxatdan o‘tkazish, tijoratlashtirishning eng samarali shaklini aniqlash, shartnomalar bo‘yicha intellektual mulk ob’ektlariga huquqlarni o‘tkazish kiradi. Huquqlarni himoya qilish rejimini joriy etishda yangi bilimlarni yaratish va ulardan foydalanish (mualliflar, ish beruvchilar, huquq egalari, investorlar) ishtirokchilari o‘rtasidagi munosabatlarni tartibga solish, intellektual faoliyat natijalari va individualizatsiya vositalaridan samarali foydalanish, intellektual mulkni boshqa korxonalarning ustav kapitaliga kiritish muhimdir.
Katta kompaniyalardagi intellektual mulkni boshqarish quyidagi maqsadlarga erishishga qaratilgan:

        1. ma’lum bir bozorda yoki sohada texnologik yetakchilikni ta’minlash;

        2. Intellektual mulk ob’ektlariga bo‘lgan huquqlardan foydalanganlik uchun qo‘shimcha daromad olish;

        3. yetakchi raqobatdosh kompaniyalar bilan texnologik hamkorlik shaklida strategik alyanslarda ishtirok etish;

        4. innovatsiyalarni qo‘llash orqali samaradorlikni oshirish, mahsulot va xizmatlar ishlab chiqarish tannarxini pasaytirish;

        5. uzoq muddatli aktivlar tarkibidagi nomoddiy aktivlar ulushining oshishi hisobiga kapitallashuvning o‘sishi;

        6. texnologik qaramlik va uchinchi shaxslarning IF va intellektual mulkiga bo‘lgan huquqlarini buzilishini oldini olish orqali kompaniyaning iqtisodiy xavfsizligini ta’minlash;

        7. xodimlarni innovatsion yechimlarni yaratish va amalga oshirishga jalb qilish.

Ixtiro egasi va menejeri ko‘pincha bitta shaxs sifatida harakat qiladigan kichik innovatsion kompaniyalarda intellektual mulkni boshqarish o‘ziga xos xususiyatlarga ega.
Odatda bunday korxonalar ma’lum bir innovatsion g‘oyani amaliy jihatdan amalga oshirish maqsadida yaratiladi. Shuning uchun biz intellektual mulk-ob’ektlar portfelini boshqarish haqida emas, balki intellektual faoliyatning ma’lum bir natijasini qayta ko‘rib chiqish, tegishli himoya qilish va undan samarali foydalanish bo‘yicha harakatlarning to‘g‘ri algoritmi haqida gaplashamiz.
Innovatsion loyihaning dastlabki bosqichida va rivojlanish jarayonlarida yangi mahsulot konsepsiyasi shakllanayotganda, potensial raqobatchilar va iste’molchilar aniqlanib, yangilikning potensial tijoratga layoqati aniqlanadi. Ushbu bosqichda bunday kompaniyalar o‘z ishlanmalarini to‘liq patentlash uchun mablag‘ga ega bo‘lmaydilar. Shuningdek, tadqiqotlar va ishlanmalar jarayoni hali ham davom etmoqda, ishlab chiqilgan yangiliklarni himoya qilish uchun maxfiylik shartlariga rioya qilish kerak. Shu bilan bir qatorda u uchun zarur bo‘lgan quyidagi huquqiy himoya strategiyasi belgilanadi:

  1. kelajakda himoya qilish usulini tanlash (patent to‘g‘risidagi qonun yoki tijorat va ishlab chiqarish siri);

  2. patentlash afzal bo‘lsa, ixtiro va foydali model uchun patentni tanlang;

  3. agar ixtironi patentlash kerak bo‘lsa, u qurilma yoki usul uchun patent bormi, yo‘qligini hal qiling;

  4. himoya doirasini, so‘ralgan patentlar sonini aniqlash (patent mahsulotni o‘zi, uni ishlab chiqarish usuli, yaratilgan material, ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan texnik yechimlar va boshqalarni himoya qilishi mumkin).

1. Patent beradigan mamlakatni tanlang - patent olish joyi qaerga qarab belgilanadi:

  1. asosiy raqobatchilar;

  2. potensial litsenziat;

  3. potentsial strategik investor;

  4. patentlash tartibini belgilash (ayrim mamlakatlarda milliy, xalqaro dastur, mintaqaviy (Yevropa, Yevroosiyo).

Xorijiy patentlash tartibini optimallashtirish uchun xalqaro shartnomalarda berilgan afzalliklardan foydalanish kerak (Sanoat mulkini muhofaza qilish bo‘yicha Parij konvensiyasi, Patent kooperatsiya shartnomasi, Belgilarni xalqaro ro‘yxatdan o‘tkazish to‘g‘risidagi Madrid bitimi, Yevroosiyo Patent konvensiyasi va boshqalar).
Dastlabki bosqichida yangi mahsulotga qiziquvchi investorlarni jalb qilishga yordam beradigan ustuvorlikni ta’minlash va uni nashr etish maqsadida patent olish uchun ariza berish maqsadga muvofiqdir.
Ishga tushirish bosqichida birinchi sotuvlar boshlanadi, ammo to‘liq huquqiy himoyasiz bo‘lgan yangi mahsulotlar bilan bozorga kirish qiyin. Shu vaqtgacha intellektual mulk allaqachon ishonchli himoyaga ega bo‘lishi kerak. Biroq faol patentlash bilan texnologik sirlarni oshkor qilish xavfi mavjud, shuning uchun patent tavsifida ko‘rsatib bo‘lmaydigan narsalarni ajratish va uni tijorat siri sifatida saqlash zarur.
Innovatsion kompaniyaning hayot sikli bosqichlari orqali uni yanada rivojlantirishning muvaffaqiyati uning tarkibidagi intellektual mulkni himoya qilishning ishonchliligi bilan belgilanadigan, innovatsion mahsulotining tijorat salohiyatini amalga oshirishga bog‘liq bo‘ladi.



Download 0,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   141




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish