Экскурсия
Уй ишлари
Тирик табиат
бурчагвдага ишлар
Ўқув-тажриба
участкасидаги
ишлар
таққоолаш.
Еввойи ва маданий
ўсимликларнинг уруғини
кузатиш ва йигаш.
Уруғнинг бўртишини кузатиш.
Уруғларни ҳар хил шароитда
ундириш.
Уруғларнинг экиш
чукурлигини аникдаш.
Мевачарни стратификаиия
қилиш. Унувчанлик фоизини
аниқпаш.
Экишнинг энг яхши
усулларини аникдаш.
Уруғларни қалин ва сийрак
экиш, натижаларини кузатиш.
Илдизнинг ўсишини кузатиш.
Бир ва икки паллалилар
илдизини йиғиш.
Сувда ўсимликларни ўстириш.
Қўшимча илдизларни ҳосил
бўлишини кузатиш.
Турли шароитларда илдизнинг
ривожланишини кузатиш.
Илдизмеваларни таққослаш.
Гвдропоника усулвда
ўсимликлар нгадизини
ривожланишини кузатиш.
Тупроқ унумдорлигани
аниқлаш.
Билимни мустаҳкамлаш учун саволлар.
1. Биология ўқитиш шаклларига нималар киради?
2. Биология ўқитиш шаюшари таълим-тарбдавий аҳамияти нимадан
иборат?
3. Дарс ўқитишнинг бошқа шакллари билан қандай боғланади?
4. Ўқитиш шакллари ўртасида тўғри ва тескари боғланишлар мавжудми?
15-мавзу. Биологиядан
йиллик
истиқбол ва мавзули
режа тузиш
йўллари.
Режа :
1. Биологиядан йиллик истикбол ва мавзуля-тақвим режа тузишнинг
ақамияти.
2. Ўқув дастуридага дастуридаги боблар ва мавзулар ўкувчиларда биологик
тушунчаларни шакллантириш тизими эканлиги.
3. Биологиядан лаборатория ва амалий машгулотларнинг мақсади,
вазифалари, таълим-тарбия жараёнида тутган ўрни.
Маълумки, умумий ўрта таълим мактабларида биологаяни ўқитишнинг
асосий шакли дарс саналади. Дарсда ўкув фани юзасидан асосий ўкув
материали ўрганилади, лекин дарс ўқитишнинг бошқа шакллари бўлган
дарсдан ташқари ишлар, синфдан ташқари машғулотлар ва экскурсиялар
билан узвий боғлиқ. Дарсдан ташқари ишлар масалан, табиатда, уйда ва
тирик табиат бурчагида олиб борилган кузатишлар ва ўтказилган тажрибалар
. натижалари, экскурсияда тайёрланган гербарийлар ва коллекциялардан дарсда
фойдаланилади. Синфдан ташқари машғулотлар ўкувчиларнинг биологая ўкув
фанларидан ўзлаштирган билим ва кўникмаларини мустаҳкамлашга,
кенгайтиришга, ривожлантиришга, касбга онгли равишда йўллашга хизмат
қилади.
Демак, биологияни ўқигишда дарс, дарсдан ташқари ишлар, синфдан
ташқари машғулотлар ва экскурсиялардан ўз ўрнида режали ва самарали
70
ташкил этилиши, яъни ўқитишга тизимли ёвдошувни амалга оширилиши
лозим.
Ўқитувчи ушбу мапнулотларни бир-бири билан узвий равишда ташкил
этиш асносида биологик таълим самарадорлигига эришиш, ўқувчиларда илмий
дунёқарашни шакллантириш, умумбиологак ва хусусий тушунчалар ҳамда
ўқув-амалий кўникмаларни изчил равишда таркиб топтириш, мантиқий фикр
юритишга ўргатишни назарда тугади.
Биологияни ўқитишда тизимли ёндошувни амалга ошириш учун
ўкитувчи ўкув йили бошвда истиқбол режа тузиши лозим. Мазкур режа
биологияни ўқиташнинг барча шаклларини узвий равивдда қамраб олиши,
ўкув дастуридан ўрин олган боблар ва мавзулар бўйича дарслар тизими, ўқув
йилидаги чораклар ва таьтиллар ҳисобга олинган ҳолда ўтказиш муддатлари,
фанлараро богланишлар, экскурсиялар, дарсдан ва синфдан ташқари ишлар
акс этади.
Биологня ўқитувчи истиқбол режа тузиши учун:
• Ўкув дастуридаги
ҳар бир бобнинг дидактик мақсадини, шунишдек,
бобдаги мавзуларнинг таълимий, тарбиявий ва ривожлантирувчи
мақсадларини аниқ тасаввур қилиши;
• Мавзуларни
ўқигишда йил фасллари, мавзунинг таълимий, тарбиявий ва
ривожлантирувчи мақсадлари, ўқувчиларда шакллаятириладиган биологик
тушунчапар, таркиб топтириладиган кўникмаларни ҳисобга олган ҳолда
ўқитиш методлари, кўргазма воситаларини танлаши.
• Ўкувчилар томонидан ўтказиладиган кузатиш ва тажрибаларнинг мазмуни
ва муддатларини
аниқлаши;
• Дарсда намойиш этиладиган тажрибаларни аввалдан тайёрлаш
мудцатларини беягилаши;
•
Ҳар бир дарсда таълим-тарбиянинг узвийлига, боблар, мавзулар ва
фанлараро боғланишларни амалга ошириш йўлларини белгилаши;
•
Ўқувчиларнинг мустақил ишлари учун двдактик ва тарқатма
материалларни тайёрлаш, мустақил ўқиш учун қўшимча адабиётларни
танлаши;
• Амалий ва лаборатория
машғулотлари, экскурсияларни ташкил этиш учун
зарур бўладиган лаборатория жиҳозлари ва асбобларини аникдаши лозим.
Хулоса қилиб айтгавда, ўкитувчи истиқбол режада ўқитиш жараёнининг
яхлитлигини назарда тутиши, ўз педагогик фаолиятини шу режа асосида
ташкил этиши, унда ўқитишнинг барча шаклларининг узвийлигини
таъминлаган ҳалда уларни ўтказиш муддатлари кўрсатилган бўлади.
Биологаяни ўқитишда фойдаланиладиган истиқбол режани тузиш учун
ҚУЙидаги жадвал намуна сифатида берилмокда.
Ьоблар Соат Муддат Фанлараро боғланиш Экскурс Сингрда
ва I I
ш
н
мавзула ташқар
Р и
ишлар
Do'stlaringiz bilan baham: 
