A qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti boshlang’ich ta’lim fakulteti

Instruktaj.
Instruktaj deyilganda texnologiya faoliyati usullarini tushuntirish va 
ko‘rsatish tushuniladi, bu usullar shu faoliyatlarni to‘g‘ri xavfsiz bajarish bo‘yicha 
tassavur hosil qilishga va talabalarning amaliy faoliyatlarini to‘g‘ri yo‘naltirishga 
qaratiladi. 
Instruktajga qo‘yidagi didaktik talablar qo‘yiladi: 
1. Instruktaj jarayonida ta’limning har xil uslub usullarini omilkorlik bilan 
kombinatsiyalsh. 
2.Instruktaj mazmunini o‘qituvchi asoslashi, talabaga aniq topshiriq qo‘yish va 
ko‘rsatish kerak. 
3. Instro‘tajning tulaligi va instro‘tajni elementlarga ajratish. 
4. Instruktajda shunday kursatmalar bo‘lishi kerakki, talabalar ular yordamida 
o‘z faoliyatlarini kontrol qila olishi lozim. Bu talabni bajarmay, talabalar musta 
qilligiga erishib bo‘lmaydi. Mustaqillik esa talabalarda amaliy mehnat ko‘nikma va 

---

malakalarini hosil qilishda muhim ahamiyatga ega. Instruktaj kirish va joriy hamda 
yakuniy instruktajlarga bo‘linadi. Kirish instruk tajida operatsiya xarakteristika 
sini, texnologiya usullarini normal va sekinlashtiril gan suratlarda bajarish qoidala 
rini namoyish qilish; o‘z-o‘zini kontrol qilish belgi larini; konkret mehnat vazifasi 
ni qo‘yish tushuntiriladi va kursatiladi. Kirish instruktajidan so‘ng talabalar hodisa 
va jarayonlarni o‘rganish bilan bog‘liq hara katlarni bajarishga o‘rinib ko‘radilar. 
O‘qituvchi qanchalik yaxshi mukamal va aniq tushuntirmasin, talaba ish harakat 
usullarini nazariy jihatidan qanchalik yaxshi bilmasin, uning ishni bajarishga birin 
chi o‘rinishlari ko‘pincha muvafaqiyatsiz chiqadi. Mehnat usullarini bajarishdagi 
xatolarini tuzatish bo‘yicha joriy instruktaj: talabalar ishini tuxtatish xatoga yo‘l 
qo‘ygan talabaning ishiga e’tibor berish, un dan noto‘g‘ri ishlanganligini sababini 
tushuntirib berishni talab qilish; shu asnoda hamma talabalar bilan suhbat o‘tka 
zish, o‘qituvchini xulosasi: o‘qituvchini to‘g‘ri usullarini ko‘rsatishi, xatoga yo‘l 
qo‘ygan talabaning usullarini xotirada tiklashi, sinfga ishni davom ettirishga ruxsat 
berishdan iboratdir. 
YAkunlovchi instruktaj sifatli bajarilgan va brak qilingan buyumlarni namoyish 
qilishni, talabalar umumiy xaeakteristikasini, talabalar yo‘l qo‘gan xatolar anali 
zini, talabalar ishini baholashni o‘z ichiga oladi.