A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika

Saf usullari

1. «STANOVIS!» — Bu komandaga ko’ra shug’ullanuvchilar safga turadilar.
Darslikdagi fizkultura va sportga hamda boshlang’ich harbiy tayyorgarlikka doyr komandalar (buyruqlar) ruscha
«SMIRNO!» — Bu komandaga ko’ra saf tik turish holatini-oladi. U gimnastikad-a asosiy tik turish holatiga to’g’ri keladi.
«RAVNYaISI», «Nalevo RAVNYaISI», «Na seredinu — RAVNYaISI».
«OTSTAVIT!»— Bu komandaga ko’ra oldingi holatga qay-tiladi.
5.«VOLNO!»— Bu komandaga ko’ra shug’ullanuvchilar turgan joylaridan jilmasdan, bir, oyoqni tizzadan bo’shatib, erkin tura-dilar.
«pravoy (levoy) — VOLNO!» Shug’ullanuvchi o’ng (chan) oyoqni o’ngga (chapga) bir qadam jildirib, gavda og’irligini ikka-la oyoqqa taqsimlaydi va qo’llarini orqaga qiladn. Bu komanda orasi ochiq safda qo’llaniladi.
«RAZOYDIS!».
«po poryadku RASSChITAYSI», «Na perviy i vtoroy RAS-SChITAISI», «po tri (chetire,, pyat va hokazo)—RASSChI-TAIS!» va boshqalar. Hisob o’ng qanotdan boshlanadi. Uz nome-rini aytayotgan shug’ullanuvchi ayni vaqtda boshini tez chap tomop-dagi shug’ullanuvchiga qarab buradi va keyin dastlabki holatga qaytadi.
Turgan joyda burilishlar (komandalar «Napra-VO!», «Na-le-VOG», «Kru-GOM!», «pol — obrorota nale-VO!»). Ayrim hol-larda komandalar buyruqlar bilan almashtirilishi mumkpn, biroq qayd etilgan mashqlar (turgan joyda burilishlardan tash-qari) komandaga ko’ra yjro etilishi lozim.


Saflanish va qayta saflanish
Saflanish — shug’ullanuvchilarning o’qituvchi kom-andasidan u yeki (boshlang’ich) safni qabul qilish uchun harakatdir.
Mashg’ulot oldidan gruppa qoida bo’yicha bir qator bo’lib, ay­rim hollarda esa ikki qatorda saflanadi.
Saflanish uchun: «V odnu (dve, tri) Sherengu STANOVIS!» komandasi beriladi. Komanda berilishi bilan starosta yoki nav-batchi front (old) tomonga qara.b «SMIRNO!» holatida turadi. Gruppa uning chap tomonida saflanadi.
Mashg’ulotga hozirlik to’g’risida raport berishdyan OLDIn sta­rosta (navbatchi) gruppani tekislaydi, uni sanatib chiqadi, ke­yin: «SMIRNO!», «Ravneniye 'napra-BOu,' «Nals-VO'», «Na SE­REDINU!»— komanda-sini bsradi.
Starosta (navbatchi) o’qituvchiga 2—3 qadam yeTmasdan (saf yurishi bilan) to’xtaydi va raport beradi: Urtoq o’qituvchi!— fakultetining kurs gruppasi mashg’ulot o’tish uchun saflandi. Ro’yxat bo’yicha kishi, safda kishi.
Starosta (navbatchi) Keyin eng qisqa yo’l bilan o’kituvchi turgan tekislikka borib, safga yuz tomen turadp. Uqituvchi sa lomlashib, gruppa javob qaytargandan keyin starosta (pavbatchi) o’qituvchining «VOLNO!» komandasini takrorlaydi va safning o’ng qanotiga turadi.
Kolonnaga saflanish — «V kolonnu po odnomu (dva, tri va ho-kazo) STANOVIS!»^-komandasiga binoan bajariladi. Gruppa o’qituvchining orqasida saflanadi.
Farmoyish bo’yicha qator, kolonna, doyra va hokazo bo’lib saf­lanish. Masalan: «Vstante v krug!>, «Vstante v dve sherengi!».
Bir qatordan ikki qatorga qayta saflanish.
Dastlab «birinchi» va «ikkinchiga» sanab chiqilgandan keyin, «V dve sherengi — STROYSYa!», komandasi beriladi, bu koman-daga ko’ra ikkinchi raqamdagilar chap oyoqni bir qadam orqaga qo’ya-dilar (hisob «bir»), o’ng oyoqni juftlamasdan bir qadam o’ngga qo’yadilar (hisob «ikki») va birinchi turganiing orqasiga o’tgan holda chap oyoqni juftlaydilar (hisob—«uch»).
Bir qatordan uch qatorga qayta saflanish. Dastlab sanab chiqilgandan keyin quyidagi Komanda beriladi: «V tri sherengi STROYSYa!» Bu komandaga ko’ra ikkinchi raqamdagilar joyida turadilar, birinchi raqamdagilar o’ng oyoq bilan bir qadam orqa-ga, chap oyoqni juftlamasdaqturib bir qadamni yonga qo’yadilar va o’ng oyoqni juftlab, ikkiichi raqamdagilarii orqasiga o’tadilar. , Uchinchi raqamdagilar chap oyoq bilan bir qadam oldinga, o’ng oyoqni juftlamasdan yonga qadamlaydilar va chap oyoqni juftlab, ikkinchi raqamdagilarning oldiga o’tib turadilar. Avvalgidek safla­nish uchun quyidagi komanda beriladi: «V odnu sherengu STROY­SYa!» Qayta saflanish saflanishga teskari tartibda o’tkaziladi.
Qatordan «qirra bo’lib» qayta saflanish. Gruppada. dastlabki sanoq o’tkazilgandan keyin farmoyish beriladi («6—3 joyida», «6—4—2-joyda» va hokazo), so’ng quyidagi komanda beriladi: «po raschyotu Shagom MARSh!» Shugullanuvchilar sanoq bo’yicha zarur bo’lgan odimni tashlab, so’ng oyoqlarini juftlaydilar. Uqituvchn birinchi qator to’xtagunga qadar sanab turadi. Sanoq 6—3—joyi­da deb sanalganda 7 gacha; 9—6—3—joyida deb sanalgaida 10 ga-cha olib boriladi.
Kanta saflash uchun quyidagi komanda 'beriladi: «Na svoi mesta sh-agom MARSh!», Safdan chiqqanlarning" hammasi orHaga burilib, o’z joylariga qaytadilar, joylariga yetgach, yana orqaga buriladilar.
Uqituvchi safga oxirgi kishi turib, orqaga burilgunga qadar («raz» «dva» deb) sanab turadi (38-rayem).
Qatorni bo’linmalarning qanotini aylanib o’tib kolonnaga qayta saflash. Dastlab uchtadan, to’rttadan va hokazo deb sanal-gandan keyin, quyidagi komanda beriladi: «Otdeleniyami v kolon-, nu po 3—4 va hokazo, levoye (pravoye) plecho v pered shagom-MARSh!»
Bu komandaga ko’ra sanab chiqilgan bo’linmalar front bo’ylab tekislikni saqlagan holda kolonna hosil bo’lgunga qadar qanoat bilan oldinga yuradilar. Ikkinchi komanda: «Gruppa — STOY!» Yana qayta saflanish uchun quyidagi komandalar beriladi:
«Kru-GOM!»
«Otdeleniyami v odnu sherengu. pravoye (levoye) plecho vpered, shagom MARSh!»
«Gruppa — STOY!». .
So’nggi komanda shug’ullanuvchilar qatordagi o’z joylariga yetgan v akt da beriladi.
Vir kolonnadan uch «qirra bo’lib» qayta saflanish. Uchtagacha sanab chiqilgandai keyin quyidagi komanda beriladi: «perviye nomera dva (tri, chetire va hokazo) shaga vpravo, treti nomera dva (tri chetire va hokazo) shaga vlevo shagom — MARSh!» Yana av-valgi holatga qayta saflapish uchun quyidagi komanda beriladi: «Na svoi mesta, shagom MARSh!» Qayta saflanishi juftlama gra­dam bilan bajariladi (38-rasm).
Yurib ketayotganda bir kolonnadan ikki, uch va hokazo kolonna-larga burilib, qayta saflanish. Gruppa chapga aylanib yurib* keta-yotganida quyidagicha komanda beriladi: «V kolonnu po dva (tri, chetire va hokazo) nalevo — Marsh!» (qoida bo’yicha, komanda grup­pa zal yoki maydonning yuqori yoxud pastki tarafida bo’lgan chog’ida beriladi). Birinchi ikki kishi (uch, to’rt va hokazo) burilgandan keyin, navbatdagilar o’z safining oxiridagi kishining komandasi bilan, birinchilar burilgan joydan buriladilar. Ke^iinchalik orani yana qayta ochib o’tirmaslik uchun shu yernyng o’zida interval va distansiya to’g’risida ko’rsatma berish mumkin (39-rayem).
Yana avvalgicha saflanish uchun quyidagi komaidalar beriladi:
«Napra —VO!»
«V kolonnu po odnomu napravo (nalevo) v obxod sha­gom MARSh!»
Urgatayotgan paytda bir necha shug’ullanuvchini olib, taalluqli komandalar beriladigan joylarda to’xtatib, qayta saflanishni ko’rsatish maqsadga muvofiqdir.






Bir kolonnalik safni ikki, to’rt, sakkiz kolonnalikka bo’lish va biriktirish orqali qayta saflash. Qayta saflanish harakat davomida bajariladi. Komandalar:
«Cherez sentr — MARSh!» (odatda, bu komanda zalning o’r-tasidan beriladi).
«V kolonni po odnomu napravo i nalevo v obxod — MARSh!» Komanda ro’paradan beriladi. Bu komanda bo’yicha birinchi raqam-dagilar o’ngga, ikkinchi raqamdagilar chapga 'aylanib yuradilar.
«V kolonnu po dva cherez sentr — MARSh!» Bu komanda kolonnalar zalining qayta saflanish boshlangan joyida uchrashgan paytda beriladi
Bo’lish va biriktirish davom ettirilganda, to’rt, sakkiz va hokazo kolonnalarga saflash mumkin
Avvalgi holiga qayta saflash ajratish va qo’shilish deyila-di, masalan, ikki kolonnadan bir kolonnaga qayta saflash. Komanda: «V kolonnu po odnomu napravo i nalevo v obxod shagom MARSh!» Bu komanda bo’yicha o’ng tomondagi kolonna o’ngga, chap to-mondagi kolonna chapga yuradi. Qarama-qarshi o’rta tomonda kolo-nalar uchrashib qolganda quyidagi komanda beriladi: «V kolonnu po odnomu cherez sentr — MARSh!