A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tarix fakulteti

Hazrat Ali (SHohimardon, So‘x, Qadamjoy)bilan bog‘liq rivoyatlar;

Hazrat Alining farzandlari Muhammad Hanifiya, nabirasi Abdulla ibn Ali va avlodlari (Xo‘ja Turob, Xo‘ja Ilg‘or, Imom Ota, Boboyi Xuroson, SHox Tolib) bilan bog‘liq rivoyatlar;

Hazrat Alining xodimlari Qambar, sahoba Ahtam, Umar Umiya(Bobo Qamabar, Qambar ota, Bobo Ahtam, SHox Ahtam,Umar Umiya) bilan bog‘liq rivoyatlar;

Hazrat Alining sevimli oti Duldul bilan bog‘liq(Duldul ota, Poyi Duldul, Kishnog‘ich ota)rivoyatlar.

Hazrat Alining oq tuyasi bilan bog‘liq(Qora tosh, Tosh solar, Oq mazor, Tuyatosh)rivoyatlar;

Ali avlodlari(Maxdumi Aozam avlodlari, Miyonlar, G‘avsul aozam avlodlari)bilan bog‘liq rivoyatlar.

Bizningcha Hazrat Alini suv havzalari bilan bog‘lashlarida daryo suvining mo‘l ko‘lligini taominlovchi va uni yovuz kuchlar xurujidan himoya qiluvchi ezgu homiy sifatida timsollashtirilgan Xubbi kulpti islomlashtirilgan versiyasi bo‘lishi ehtimoldan xoli emas. CHunki Hazrat Ali bilan bog‘liq ziyoratgohlar asosan soy va daryolarning boshlang‘ich qismida joylashgandir.

Farg‘ona vodiysida Hazrat Ali kulptining keng tarqalishiga quyidagi omillar muhim ahamiyat kasb etgan bo‘lishi mumkin..

1. Hazrat Ali misolida shahidlar kulptining g‘oyib bo‘lgan imom kulptini keng tarqalganligi.

2. Alaviylar bilan bog‘liq ziyoratgohlarni Hazrat Alining o‘ziga nisbatan berilishi. YAoni uning avlodlari bog‘liq mazorlarni Hazrat Ali nomi bilan bog‘lash hollari.

3. Farg‘ona vodiysida umaviylar xalifaligiga qarshi kurashda Ali avlodlari alaviylarning targ‘ibotchilarining tashviqotlari.

4. Hazrat Ali haqida yozma manbalar va xalq og‘zaki ijodidagi adabiyotlarning xalq orasida keng tarqalganligi.

5. Hazrat Ali kulptini mahalliy kulptlardan ustun kelishi. Xalq tomonidan milliq qahramon darajasiga ko‘tarilishi.

6. Farg‘ona vodiysidagi Hazrat Ali avlodlarini hukmron doiralaridagi yuqori mavqei.

2. Farg‘ona vodiysida yashab o‘tgan avliyolar va ularning avlodlari bilan bog‘liq ziyoratgohlar.

Burhoniddin qilich, Xo‘ja Xizr Vali, Huvaydo, SHermuhammad Oxund, Hakim xalfa, Ziyovuddin Haziniy, Jahongir to‘ra, Oxund dada Moyqo‘l buva, Devona buva, Mirosh ota ziyoratgohi, Behbayt buva, SHox Tolib yoxud SHaftoli aziz buva, Sertutbuva, CHarxchi buva, O‘rik mazorbuva, Xonaqoh aziz buva, Do‘sti Xudo, Bo‘yi Ofoq, Orif Marif, SHayx attor Valiy, Umoch ota, Rejab Buva, Xalfa Buva, G‘oyib buva, Tolquduq ota, Zulfiqahhor bobo, Soqolli eshon, Xoja Langolang, Xo‘ja Murod, Xo‘ja Orif, Xo‘ja Vali, Xo‘ja Nikoh, Xo‘ja Abulqosim, Xo‘ja Abdulloh Ansoriy, Xo‘ja Tish, Xo‘ja, Xo‘ja Xo‘ja Ro‘shnoyi, Xo‘jayi Xor, Xo‘ja Pista, Xo‘ja Ahror Vali SHox Salim, Ko‘shki Turkon aziz, Tevatak buva, Xo‘ja Baror mazorlari.

3. Tarixiy shaxslar, davlat arboblari va tariqat pirlari bilan bog‘liq muqaddas qadamjo va ziyoratgohlar.

Dahmai shoxon, Modarixon, Sulton Mahmud G‘aznaviy, Karimqul Zimbardoriy mazorlari, Buzrukxon to‘ra mazori. Valixonto‘ra mazori, Ulug‘ Hazrat bobo, Ulug‘ Moji, Kirgil mazor, Sayyid Iskandarxon to‘ra mazori, Qaloacha mazor, Poshshoxon to‘ra, Sultonxon to‘ra mazorlari.