6 amaliy mashg’ulot mavzu: Yo‘l poyi gruntlarini zichlash texnologik jarayonlari hisobi va Yo‘l poyi gruntining namligini va zichlanganlik koeffitsientini aniqlash

6 - AMALIY MASHG’ULOT
Mavzu: Yo‘l poyi gruntlarini zichlash texnologik jarayonlari hisobi va Yo‘l poyi gruntining namligini va zichlanganlik koeffitsientini aniqlash
Gruntlarni zichlashda ularning namligiga alohida e’tibor berish kerak. Chunki maksimal zichlikda zichlash uchun avvalo gruntning optimal namligini ta’minlash kerak. Buning uchun gruntga suv sepiladi. Agar grunt namligi optimaldan yuqori bo’lsa, u holda yoyib quritiladi. Namlik ruxsat etilgan darajadan ko’p bo’lgan gruntlar quritilishi lozim: sun’iy ravishda qumlar, quruq sochiluvchan gruntlar, kuyundilar, noaktiv quyundilar, suv shimuvchi yoki suv o’tkazuvchi qatlam yotqizish bilan. Shuningdek faol qo’shimchalar (ohak, gips, uchuvchan kul va boshqalar) yo’l poyining asosi va yuqori qismidagi loysimon gruntlarni quritish uchun qo’llaniladi.
Gruntni optimal namligini taminlash uchun suv sepuvchi mashina tanlaymiz.
12-rasm.Suv sepuvchi mashina
1m³ gruntni optimal namlikda namlash uchun kerakli suv miqdori:
₍₄₁₎
Bu erda: - ko’tarmada grunt skeletining zichligi (A-4, ilova 2)
W- gruntning me’yoriy namligi (A-4, ilova 2)
- gruntning tabiiy namligi
- tashishda yo’qotilgan namlik
= 2-3 %
Misol: grunt turi yengil suglinok.
=1.39 t/m³
W- 14%
- 10%
- 2%
Q=1.39(0.14-0.10+0.02)=1.39*0.66=0.0834 m³
Bir smenaga talab etiladigan suv miqdori
= *Q m³/smena (42)
Suv sepuvchi mashinaning ish unumdorligi quyidagi formula orqali topiladi.
m³/soat (43)
Bu yerda: L – o’rtacha suv tashish masofasi, km
V- suv tashish tezligi, km/soat
t_p – sisternani to’ldirish vaqti, soat
q>6 m³  t_p = 0,15 soat; q<6 m³  t_p = 0,1 soat;
t_r – sisternani bo’shatishga ketgan vaqt
(44)
p – sarf me’yori m³ r= Q
b – suv sepish kengligi, m
a – qo’shni tasmalarni qoplash kenglishi,
- ishchi tezlik km/soat (A-4, J-21)
= 0,75
= 0,70

m³/soat;
Bir smenada suv sepuvchi mashinaning ish unumdorligi
=П_c/c * 8, m³/smena (45)
=8,13 * 8=65,04 m³/smena
Smenalar soni quyidagicha topiladi
; smena (46)
smena;
So’ngra FIK va ish vaqtini aniqlaymiz
t=8*Kfik, soat; (47)
t=0.99*8=7,92 soat;