A n V a r c h o r iy e V

ruhi ham birga rivojlanadi va barkam ollikka erishguncha k am olot
zin ap oyalarid an ko'tarilib boraveradi. U sh b u jarayond a m a ’lu m
darajalarni egallayd i, u nin g zu valasi q a n c h a k o 'p pishirilsa,
tarbiyalan sa, ular b isotid a yashirinib yotgan yan gi-y an g i fazila t­
lar, xislatlar ko'rina boshlaydi. Bu jarayon n ih oyasiga yetgu n ch a
d avom etadi. K eyin esa yana n u q son to m o n qaytish yuz beradi.
Inson jism i va ruhida bo'ladigan o'zgarishlam ing manbai nim a?
In so n jism i va ruhi n im ad an paydo b o'lga n ? d egan savollarga
javob berib , nasaflik faylasu f e ’tir o f etad ik i, o la m n in g a so sin i
tash k il etga n m odda: tuproq, suv, h avo va olov d a n iborat.
U sh b u to'rt u n su m in g har biri a lo h id a sh aklga (suratga) va
m a ’noga ega. A n a shu to'rt u n su m in g aralashuvidan inson jism i
va u n in g turli a ’zolari vujudga kelgan. S h u b h asiz, in so n m ijozi
h a m , ta ’b i ham o 'sh a u n su rlam in g aralashuvidan h o sil b o 'lg a n ,
deb tushuntiradi.
T o'rt u n su m i aralashtirganda ularning shakllari (suratlari)
q o'sh ilib ketadi. B unday qo'sh ilish , aralashish tufayli hosil b o ‘lgan
yan gi a ’z o n i jism , deb aytadilar. J ism lam i vujudga keltiradigan
har bir u n su m in g o'ziga xos xususiyati, o 'zig a x o s tabiati bor.

---

Jism n in g m ohiyati va m a ’nosi uni vujudga keltirgan unsurlar
bilan bog‘liq b o‘ladi. Shunday b o ‘lishiga qaramasdan, jismlar uchun
rivojlanish yoki pasayish (nuzul) uning eng m uhim xususiyat-
laridir. Jismdagi rivojlanish turli darajalarda sodir b o‘ladi va har
bir rivojlanish bosqichida yangicha nom ga ega b o ia d i. Jism ni ruh-