A n V a r c h o r iy e V

haqiqat m u a m m o si h aqid a h am k o'p b osh qotiradi. 
U n in g
tushuntirishicha, haqiqatni aniqlash jarayoni sekinlik b ilan am alga
osh adi. U sh b u jarayonga in so n n in g h is-tu yg'u lari, idroki, fa h m -
farosati, fikr-m ulohazalari ishtirok etadi. Brunoning ta’kidlashicha,
bilish jarayonida h issiy b osq ich n in g aham iyati uncha katta em as.
C h u n k i h is-tu y g 'u in son ga aq ln i q o'zg 'a tish , unga ich k i stim u l
berish u ch un kerak. «H issiyot naqadar takom illashgan b o'lishidan
q at’iy nazar, u ayrim noaniqliklardan xoli bo'lm aydi».1 B oshqacha

---

aytgan im izd a, h issiy b ilish jarayonid a ch ek sizlik n in g m oh iyati
to 'la o ch ilm a sd a n qolaveradi. X u d di sh u n in g uchun h am b ilish
jarayonida fik r-m u loh aza yuritish a so siy aham iyatga ega b o 'la d i.
C hunki fik r-m u loh aza h issiyot yord am id a olin g an m a ’lu m o tla m i
qayta tahlil qiladi. Tahlil qilish jarayonida xotira va tasaw u r h am
ishtirok etadi. O lam n in g b unday sirli m o'jizasiga faqat fik r-m u -
lohaza yoki intellek t y o ‘l top ad i va hissiyot orqali olin g an
m a ’lum otlarga o 'z in in g u zil-k esil tu zatish larin i kiritadi.
B a’zi asarlarida Bruno b ilish n in g aql b o sq ich i borligini ham
eslatib o'tadi. U n in g e ’tiro f etish ich a, o 'sh a aql yordam ida o la m ­
ning birligini, olam d agi h o d isa va voqealarda qaram a-qarshi t o -
m on lar b orligin i, qaram a-qarshiliklar orasida birlik m avjudligini,
u la m in g ch egarasiz ek an ligin i b ilish m u m k in , degan xulosaga
keladi. S hu n d ay qilib, Jordano B ru no haqiqatga erish ish n in g
en g asosiy m an b ai aqldir, d eyd i. L ekin u turli eksperim entlar