A n V a r c h o r iy e V

awalgi VI—V asrlarda «Buyuk Yunoniston»ning g'arbiy hududida
Qarang: 
Sulaymonova F.
Sharq va G‘arb. Toshkent, 1997, 32—34-betlar.

---

joylashgan, Janubiy Italiyaning Eley shahri nomi bilan ataluv-
chi «Eley falsafa maktabi» (yoki «Eleat falsafa maktabi») namo­
yandalari Ksenofon, Parmenid, Zenonlar ham munosib hissa
qo‘shdilar.
/Eley falsafa maktabining asoschilaridan biri, shoir Kseno-
forT Kolofoniy (taxminan eramizdan awalgi 565—470-y.) olam
va odamning paydo bo'lishi, rivojlanishi to‘g‘risidagi Gomer
va Gesiodning mifologik, diniy qarashlarini tanqid qilib, xu­
dolar odamlarni faqat o‘zlariga o‘xshatib yaratdilar, degan fikmi
bayon qilgan bo‘lsa, Parmenid (taxminan eramizdan avalgi
540—470-y.) inson olamni bilishga qodir ekanligi haqida
to‘xtalib, insonning his-tuyg‘ulari olam to‘g‘risida aniq ma’lumot
bera olmaydi, degan g'oyani olg‘a suradi. U his-tuyg‘ular orqali
olingan bilimlarga ishonmaydi va katta e’tiborni aqlning roliga
qaratadi. 
r
 Parmenidning shogirdlaridan biri eleylik Zenon ham
(taxminan eramizdan awalgi 460-yiIda tug'ilgan) bilishda aql­
ning roliga asosiy e’tiborni qaratadi. Shunday qilib, Eley falsafa
maktabining namoyandalari olamni bilishda hissiylik va aqliylik
orasidagi o‘zaro aloqadorlikni tan olmadilan
Eley falsafa maktabi ta’sirida shakllangan sofistlarning (Pro-
tagor, Gorgiy va boshqalar) falsafiy qarashlarida ham odam
bilan olam, ayniqsa, inson va uning ongi orasidagi aloqadorlik
muammolariga bag‘ishlangan fikr-mulohazalar asosiy o‘rinni
e g a l l a d i 1. - ^ ^ '
Sofistlarning (donishmandlik o‘qituvchilari) tushuntirishlaricha,