A n V a r c h o r iy e V

o 'z irodasiga bog'liq. Y om on y o 'ln i tanlab gu n oh ga b otgan ban-
dalarini X u d o n in g o'zi e r ta m i-k ec h m i, albatta, ja z o la y d i. Y o ­
m on x u lq -a tv o m i qoralash X u d o n in g irodasiga qarshi borish
em as. Y o m o n lik n in g yer yu zida m avjud b o 'lish i od am lar u ch un
poklik ka, in sofga qilingan d a’vatdir. Y axsh ilik n in g ah am iyatin i
odam larga tu sh un tiru vch i m u h im vositadir.
Abu A li ibn S in o n in g inson aq lin ing sh akllan ish jarayoni
h aqidagi qarashlarini har to m o n la m a rivojlantirgan S a ’d id d in
T a fta zon iy m a’lu m o t, b ilim in so n aqliy yetu k lig in in g asosin i
tashkil etadi. Lekin m a ’lu m ot bilan b ilim n in g farqiga b orm oq
zarur. C h u nk i har qanday m a ’lu m o t b ilim darajasiga ko'tarila
olm ayd i. M a ’lum ot, insonning his-tuyg'ulari bilan b ilim i o'rtasida
vosita vazifasini bajaruvchi b osq ich d ir, d egan g 'o y a n i b ayon
qiladi. S h u n in gd ek , inson d agi ichki his-tu yg'u lar, tashqi s e z g i­
lar yordam ida shakllanadi. T ashq i sezgilar tufayli in so n d a turli
b ilim lar h o sil b o 'la d i, degan fik r-m u loh azalarn i za m on d osh la ri
h ukm iga h avola qiladi.
X IV —X V asrlar in so n to 'g'risid agi falsafiy fikrlar taraqq iyo-
Sa’diddin Taftazoniy 1322-yilda Ashxabod shahri yaqinidagi Niso muzo- 
fotidagi Taftazon qishlog‘ida tug‘ilgan. 0 ‘n olti yoshigacha zamonasining iqtidorli 
olimlaridan saboq olgan. Arab tili, ilohiyot, falsafa, mantiq, nutq san’ati kabi 
fanlarni mukammal o‘rgangan. Qariyb o‘ttiz yil Eron, Movarounnahr, Xuroson 
madrasalarida talabalarga falsafa va mantiqdan saboq bergan. Amir Temur taklifiga 
muvofiq Samarqandga kelgan va uning saroyida xizmat qilgan. 1392-yilda Samar­
qandda vafot etgan. 40 dan ortiq asar yozgan. Uning inson to‘g‘risidagi qarash­
lari «Mantiq va kalomga sayqal berish», «As-Sa’diya», «Keng talqin», «Qisqacha 
ma’nolar», «Yo‘l boshlovchi rahbar», «Tolibi ilmlaming maqsadlari» kabi asar­
larida bayon etilgan.

---