A n t ik d a V r fa L sa fa si

Ko‘plik g‘oyasiga qarshi dalillar
1. Keling, pifagorchilar bilan birga reallikni uni tashkil etuvchi 
qism lardan tashkil topgan deb faraz qilaylik. Bu qism lar yo o ‘lchanishi 
mumkin yoki o ‘lchanishi mum kin emas. A gar birinchi fikrni chin deb 
olsak, unda chiziqni o ‘lchanadigan zarrachalardan tashkil topgan obyekt 
sifatida 
cheksiz 
bo" lishi 
mumkin, 
qancha 
b o ‘lmaylik, 
baribir 
o ‘lchanadigan qism lar qoladi, ular ham b o ‘linadilar va h.k. U holda biz 
chiziq o'lcham lariga ega chksiz qism lardan tashkil topgan deb aytishim iz 
mumkin. U nda chiziq cheksiz katta boMishi lozim, chunki u cheksiz sonli 
qism lardan tashkil topgan. B oshqa tom ondan yondashib, qism lar 
o ‘lcham ga ega emas, deb faraz qilaylik. Bu holda butun Borliq cheksiz 
kichik bo‘lib qoladi, chunki biz qancha qism lam i qo ‘shmaylik, agar ular 
o ‘lcham ga ega b o ‘lmasa, unda ularning y ig ‘indisi ham o'lcham siz 
b o ‘ladi. Lekin, Borliq oMchamga ega emas deganimiz, u cheksiz 
kichik,unda barchasi cheksiz kichik deyshim iz bo‘ladi.
Pifagorchilar, shunday qilib, dilem m a oldida qolishgan. Yo butun 
Borliq buyuk cheksiz, yo cheksiz kichik. Zenon shunday xulosaga 
keltirm oqchiki, m azkur dilem m ani yaratgan faraz, chunonchi, B orliqning 
qism lardan tashkil topishi - puchdir. A gar pifagorchilar Y agona 
m avjudligi to ‘g ‘risidagi faraz axm oqona xulosaga olib keladi, deb 
o ‘ylagan b o ‘Isalar, Z enon unga zid farazni, k o ‘plik mavjudligi 
to ‘g ‘risidagi farazning xuddi shunday ahm oqona xulosalarga olib 
kelishini ko'satgan.
2. Agar ko‘plik m avjud bo‘lsa, uni hisoblay bilishim iz lozim. Hech 
bo ‘lmaganda, obyektlar soni hisoblanishi zarur, zero, agar u hisoblanishi 
mumkin b o ‘lmasa, qanday qilib mavjud b o ‘lishi m um kin? Boshqa 
tom ondan olganda, obyektlar hisobga tortilm asligi mum kin, lekin ular 
soni cheksiz b o ‘lishi lozim. N im a uchun? Shuning uchunki, har qanday 
ikki qism o ‘rtasida, xuddi chiziq chekiz b o ‘lingani kabi, boshqa qism lar 
b o ‘lishi kerak. B iroq k o ‘plik bir vaqtda ham chekli, ham cheksiz deyish
- to ‘laligicha puch.
3. 
Don 
solingan 
qop 
qulayotganda 
biz uning 
shovqinini 
eshitam izm i? Albatta. B ir dona don yoki uning mingdan bir qismi 
tushayotgandachi? Hech narsani eshitmaym ie. Lekin qop donlar yoki 
ularning b o ‘laklari bilan to ‘ldirilgan. U holda, agar qismlari shovqinsiz 
tushsa, unda qism lardan tashkil topgan yaxlit tarzdagi qop qanday qilib 
shovqin chiqarishi m um kin?