A. Karimov, X. Xoshimov Umumiy kimyodan Masalalar va testlar to`plami Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun o`quv qo`llanma so`z boshi

Osmotik bosim Vant – Goff tenglamasi bilan hisoblanadi. P = C RT
T – absolut temperatura
P – osmotik bosim
C – molyar konsentratsiya
R – unversial gaz doimiysi
Na’munaviy masalalar.
1-masala. 60°C da 540 g to`yingan litiy sulfat eritmasi bug`latilishi natijasida 96 g litiy sulfat tuzi olindi. Litiy sulfatning shu temperaturadagi eruvchanlik koeffitsentini toping.
Yechish:

1. 
   540 – 96_tuz = 444_suv
   
2. 
   Eruvchanlik 100 g suvda erishini hisobga olib aniqlandi.
   

444 g H₂O 96 g tuz
100 g H₂O x = 21,6 g
Javob: 21,6

2-masala. 15°C da kaliy nitratning to`yingan eritmasida uning massa ulushi 20% ni tashkil etsa, shu temperaturada 50 g kaliy nitratni eritish uchun qancha massa (g) suv talab etiladi.
Yechish:
Masala shartiga ko`ra eritmaning massasini 100 g deb hisoblasak, 20 g tuz 80 g suv bo`lishini xisobga olib, proporsiya tuzamiz.
20 g (tuz) 80 g (suv)
50 g (tuz) x = 200 g
Javob: 20 g suv kerak.
3-masala. Kumush nitratning 80°C dagi to'yingan eritmasi 30°C gacha sovutilganda 60 g cho'kma tushgan bo'lsa, ushbu to'yingan (80°C da) eritmani tayyorlash uchun zarur bo'lgan kumush nitrat va suvning massasini (g) hisoblang.
S(30°C) = 220; S(80°C) = 520
Yechish:
520 – 220 = 300 g tuz ↓
520_tuz 100_suv 300 g ↓
x₁= 104_tuz x₂=20_suv 60 g ↓
Javob: 104 g tuz; 20 g suv
4-masala. Natriy nitratning 1520 g to'yingan (70°C dagi) eritmasi 15°C gacha sovutilganda cho'kmaga tushgan tuzning massasini (g) va eritmada qolgan tuzning massa ulushini (%) hisoblang. S(15°C) = 80; S(70°C)=140
Yechish:

1. 
   Yuqori t° dagi tuzning og`irligidan past t° dagi tuzning og`irligi ayrilsa, cho`kmaga tushadigan tuzning massasi kelib chiqadi.
   

140 – 80 = 60 g ↓ cho`kma

2. 
   60 ↓ 140_tuz 100_suv 240 g eritma
   

x=380↓ x=886,7 tuz 1520 g eritma

3. 
   886,7 tuz – 380 g ↓ = 506,7 g tuz eritmada qolgan
   
4. 
   m/eritma/ = 1520 – 380 ↓ = 1140 g
   
5. 
    100 44%