A. Karimov, X. Xoshimov Umumiy kimyodan Masalalar va testlar to`plami Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun o`quv qo`llanma so`z boshi

Javob: 52gr CdSO₄; 21,3 gr Na₂SO₄
3 – masala. 200ml 0,1 M Cu(NO₃)₂ va 300ml 0,1 M AgNO₃ eritmalarining aralashmasi 4 A tok kuchi bilan 965 sekund davomida elektroliz qilindi. Elektroliz tugagandan keyin eritmadagi tuzning massasini (gr) toping.
Yechish:

1. 
   Reaksiya tenglamalari yoziladi:
   

Cu(NO₃)₂ + H₂O Cu + 0,5 O₂ + 2HNO₃
2AgNO₃ + H₂O 2Ag + 0,5 O₂ + 2HNO₃

2. 
   Dastlab molyar konsentratsiyani topish formulasidan keltirib chiqarilgan massani topish formulasidan, tuzlarning massalari aniqlanadi.
   

m = = 3,76gr Cu(NO₃)₂
m = = 5,1gr AgNO₃

3. 
   Beketov qatorida Ag, Cu dan keyin turganligi uchun dastlab kumushga ketgan tok kuchi aniqlanadi:
   

J = = 3A
Demak, Ag ajralib chiqishi uchun 2 A tok ketgan bo‘lsa, Cu chiqishi uchun : 4A – 3A = 1A tok kuchi qoladi.
m = = 0,94gr Cu
Dastlabki Cu(NO₃)₂ dan elektrolizga uchragan tuz massasi ayrilsa, qolgan tuzning massasi kelib chiqadi:
3,76 – 0,94 = 2,82gr Cu(NO₃)₂
Javob: 2,82gr Cu(NO₃)₂

11 3
4 – masala. Cu(NO₃)₂ 600gr 12 % li eritmasi elektroliz qilinganda anodda

29,55 litr (0⁰C, 101,3 kPa) gaz ajraldi. Elektrolizdan so‘ng eritmadagi modda massa ulushini (%) da aniqlang.
Yechish:
1) Tuzlarning massalari topiladi:
m (Cu(NO₃)₂) = 600 ∙ 0,12 = 72 gr 2) 72gr tuzdan qancha hajm O₂ ajralganligi topiladi: 72gr x = 4,3 litr
Cu(NO₃)₂ + H₂O Cu + 0,5 O₂ + 2HNO₃
188gr 11,2 litr
Anodda 29,55 litr gaz ajralganligiga asoslanib, 29,55 litr – 4,3 litr = 25,25 litr suvdan ajralgan O₂ deb qabul qilinadi.
3) Bundan elektrolizga uchragan suv massasini topamiz:
x = 40,58 gr 25,25 litr
2H₂O → 2H₂ + O₂
36 gr 22,4 litr

4. 
   Qolgan eritmaning og’irligi aniqlanadi. Buning uchun, reaksiya tenglamasidan katod va anodda ajralgan modda massalari topiladi.
   

72gr x = 24,5gr x = 6,13gr x = 48,25gr
Cu(NO₃)₂ + H₂O Cu ↓ + 0,5 O₂↑ + 2HNO₃
188gr 64gr 16 gr 126 gr

4. 
   Demak, m(eritma) = 600 - (24,5 + 6,13 + 40,58) = 528,79gr 6) Topilgan kislota konsentratsiyasini (%) da aniqlaymiz:
   

C_(%) = ∙100% = 9,12%