A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

34-rasm. Lazer boshqaruvli (a) er tekislagichning (b) ko„rinishi 
 
35-rasm. Lemken firmasi plugining qamrash kengligini o„zgartirish 
innovatsion qurilmasi 
 
Nazorat savollari: 
1.
Ekinlardan yuqori hosil olinishini ta‘minlovchi tuproqning tarkibi qanday bo‗lishi 
kerak? Erga asosiy ishlov berishdan maqsad nima va uning qaysi usullarini 
bilasiz? 
2.
Respublikamiz sharoiti uchun qaysi turdagi plugdan foydalanish yuqori samara 
beradi?
3.
Nima maqsadda tirmalash ishlari bajariladi? Unda tuproqning qaysi fizik xossasi 
o‗zgaradi?
4.
SHo‗ri yuvilmagan va sho‗ri yuvilgan turoqlarda qaysi rusumdagi tirmalardan 
foydalanish kerak?

---

108 
5.
Qanday holatda tuproqni molalash talab etiladi? Bunda tuproqning qaysi fizik 
xossasi o‗zgaradi?
6.
Qanday dalalar yoppasiga kultivatsiya qilinadi? 
7.
Dehqonchilik va dala madaniyati deganda nimani tushinasiz?
8.
Lazerli er tekislagichning afzalliklarini ayting. 
18-§. Urug„ ekish va ko„chat o„tqazishning innovatsion texnologiyalari
 
 
 
 
 
 
18.1-§. Ekinlar urug„ini ekish va ko„chat o„tqazishning o„ziga xos xususiyatlari, 
texnologiyasi va agregatlardan samarali foydalanish 
 
Ma‘lumki, qishloq xo‗jaligi ekinlari asosan ikki usulda urug‗i va ko‗chatlarini 
ekish orqali ko‗paytiriladi. O‗simliklarni ko‗chatlari orqali ko‗paytirish birmuncha 
afzalliklarga ega bo‗lib, bunda eng asosiysi ekinlar hosilini 1-1,5 oy erta pishishiga 
erishiladi.
Qishloq xo‗jaligi ekinlarining hosildorligini oshirishda eng muhim tadbirlarga 
urug‗ ekish va ko‗chat o‗tqazish ishlarini maqbul chuqurlikka va belgilangan 
muddatlarda sifatli qilib amalga oshirish hisoblanadi. 
Ekinlar urug‗ini maqbul ekish chuqurligi (36-rasm) deb shunday chuqurlikka 
aytiladiki, bunda urug‗larni o‗sib chiqishi uchun eng qulay tuproq-iqlim sharoiti 
(issiqlik, havo va suv rejimi, tuproqning donadorligi) yaratiladi va uning miqdori 
ko‗p yillik tajribalar asosida belgilanadi.
Ekinlar urug‗ini ekish chuqurligi chigit ekishda 3-8 sm., bug‗doyda 4-6 sm., 
kartoshkada 8-16 sm., sabzi va piyozda 1,5-2 sm. tashkil etadi. Ekish chuqurligi 
urug‗ni o‗suvchanlik energiyasi hamda tuproqning holatiga, ya‘ni, uning namligi, 
temperaturasi va donadorligiga bog‗lik holda aniqlanadi.
Ko‗chatlarni etishtirish va ularni dala sharoitida o‗tqazish chuqurligi esa ko‗p 
yillik tajribalar asosida aniqlangan agrotexnik talablarga asosan amalga oshiriladi.