A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

Tayanch iboralar
: paxtani mashinada terish usullsri, fgrotexnik 
talablar, texnologik jarayonlar va mashinalar turi, mashinaning ishchi 
qismlari, innovatsion texnologiyalar.

---

129 
1-ochilgan ko‗sak; 2-paxta chigitlari; 3-
paxta chanog‗i; 4-paxtaning tolali yakka 
chigiti
 
53-rasm. Ochilgan ko„sak va uning 
elementlari
54-rasm. Mashina terimiga 
tayyorlangan paxta maydoni
Paxtani mashinada terib olish ishlarini sifatli va belgilangan muddatlarda terib 
olinishini tashkil etish orqali terim to‗liqligini 4...5%, mashinalar ish unumini 
18...20% ga ko‗paytirish, terim muddtini 8-10 kunga qisqartirish orqali maydonlarni 
hosildan tez bo‗shatilishini ta‘minlanadi. 
Paxta hosilini mashinalar yordamida terib olish darajasi dalalarni terimga 
tayyorlash, mashina ish organlarini to‗g‗ri sozlash, terimni tashkil etish qoidalari va 
texnologiyasiga qat‘iy amal qilishga bog‗liqdir.
Paxta terish mashinasi hosilni to„kmasdan, iflos qilmay yuqori unum bilan 
ishlashi uchun quyidagi tadbirlarni: 
- paxta dalalarini tanlash, dalani mashina terimiga tayyorlash, g‗o‗za tuplarini 
bir tekis chilpish va defoliatsiyalash tadbirlarini maqbul muddatlarda o‗tkazish; 
- maydonlarni begona o‗tlardan (ayniqsa g‗o‗zaga aylanib o‗suvchi o‗tlardan) 
tozalash; 
- mashina qismlarini daladagi paxtaning holatiga qarab to‗g‗ri rostlash, texnik 
qarovlarni o‗z vaqtida sifatli qilib bajarish; 
- terim-transport otryadlarini tashkil qilish va ularni zarur qo‗shimcha 
agregatlar bilan butlash va mexanik haydovchi-operatorlar malakasini oshirish kerak 
bo‗ladi. 
Mashina terimi uchun paxta dalalarini tanlashda
quyidagilarga alohida 
e‘tibor qaratiladi: paxta dalalarining o‗rtacha hosildorligi 25-30 s/ga dan kam 
bo‗lmasligi, tuproq unumdorligi yuqori va tekislangan bo‗lishi; begona o‗tlar, 

---

130 
ayniqsa, o‗ralib o‗suvchi o‗simliklardan toza bo‗lishi, shakli to‗g‗ri to‗rtburchak 
ko‗rinishida, maydoni kamida mashinaning bir kunlik ish unumiga (4-6 ga) teng 
bo‗lishi, uzunligi 500 metrdan kam bo‗lmasligi lozim.