|
K İ R İ Sh
Mavzuning dolzarbligi. Uzbekiston Respublikasi uz mustaqilligiga erishgach, jamiyatimizning barcha soshalarida tub isloshotlar amalga oshirilmoqda. Shu jumladan, ta`lim soshasida ham katta uzgarishlar yuz bermoqda. Asosan yoshlar tarbiyasi, ularning ma`naviyatini shakllantirishga davlatimiz tomonidan aloshida e`tibor qaratilmoqda.
Shuning uchun ham davlatimiz yosh avlodni barkamol inson sifatida shakllantirish masalasiga katta e`tibor bermoqda. Uzbekistonning kelajagi bulmish soǵlom avlodni tarbiyalab etishtirish, umuminsoniy va milliy qadriyatlarni tiklash, buyuk ajdodlarimizning boy ma`naviy meroslariga murojaat etish, respublikamiz rashbariyati olib borayotgan xalqchil siyosatning mazmun-moshiyati shundan iboratdir.
Hozirgi vaqtda ekologik mushitni mushofaza qilish masalasi jashon miqyosida katta muammoga aylandi. qator mamlakatlarning olimlari mazkur muammoni shal etish buyicha izlanishlar olib borishmoqda. Bu muammolarning echimi faqatgina fan-texnika taraqqiyoti bilan belgilanmasdan, balki tabiiy mushitga nisbatan javobgarlik shissining rivojlanishi, ya`ni shaxs ekologik bilim va madaniyatining rivojlanish darajasi bilan belgilanadi.
Hammamizga ma`lumki, Orol va Orol buyi xalqlari Xozirgi kunda ekologik oǵir Sharoitlarni boshidan kechirmoqda. Lekin shunga qaramasdan shukumatimiz tomonidan asholiga katta e`tibor qaratilib, yordamlar kursatilmoqda. Albatta, ekologik vaziyat faqatgina tabiatga emas, ijtimoiy soshalarga ham uz ta`sirini kursatmoqda. Soǵlom avlodni voyaga etishtirishda ta`lim-tarbiyaning urni beqiyosdir. Bugungi kunda uzlikni anglash, milliy ong, milliy ǵururni qaror toptirish hamda ma`naviyatning diniy, badiiy, iqtisodiy, ekologik qirralari, yoshlar turmush tarzining negizini tashkil etishiga erishish ta`lim-tarbiya tizimida dolzarb masala bulib turibdi. Shu urinda shukumatimiz tomonidan qabul qilingan «Ta`lim tuǵrisida»gi qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» maqsad va vazifalarini ta`kidlab utish joiz .
Ekologik muammolar tuǵrisida Uzbekiston Respublikasi birinshi prezidenti İ.A.Karimov quyidagilarni ta`kidlagan edi: «Milliy xavfsizlikka qarshi yashirin tashdid»larni kurib chiqar ekanmiz, ekologik xavfsizlik va atrof-mushitni muxofaza qilish muammosi aloshida e`tiborga molikdir. Ochiq e`tirof etish kerakki, uzoq yillar mobaynida eski ma`muriy–buyruqbozlik tizimi Sharoitida bu muammo bilan jiddiy shuǵullanilmagan. Aniqroǵi, bu muammo ayrim jonkuyar olimlar uchungina tadqiqot manbai, uz mamlakatlarining kelajagiga, tabiiy boyliklari saqlanib qolishiga befarq qaramagan, bu shaqda qattiq tashvish chekkan odamlarning esa “qalb nidosi” bulib kelgan”.
Xar bir inson uzining ijodiy faoliyatida tabiat uzgarishlari, uning oqibatlarini oldindan bilsa, tabiatning boyliklari kelajak turmush uchun ahamiyatli ekanligini tushunib etsa, keyinchalik zarar etkazmaslikka, uni avaylab-asrashga Xarakat qiladi. Albatta, buning uchun uquv dasturi mazmuniga ekologik tushunchalarni izchil tarzda kiritish va uquvchilarni tabiatni mushofaza qilishga urgatish tadbirlarini ishlab chuqish lozim.
Hozirgi vaqtda qoraqalpoǵiston Respublikasi umumiy urta ta`lim maktablarida uquv-tarbiya jarayonida ekologik ta`lim-tarbiya berishga alohida e`tibor berilmoqda. Ayniqsa, uquvchilarga boshlanǵich sinfdan boshlab ekologik ta`lim-tarbiya berish, tabiatga mehr-mushabbat, atrof-mushitga ongli ijobiy munosabatni shakllantirish eshtiyoji vujudga keldi. Chunki tabiat, atrof-muhitga ongli munosabatni tarbiyalamasdan turib, jamiyat a`zolarining ma`naviy darajasini yuksaltirib bulmaydi. Ekologik savodsizlik ham jamiyatimizda salbiy natijalarga olib keladi. Shuning uchun ekologik vaziyatlar, ularning oldini olish kabilarni boshlanǵich sinflardan boshlab uquvchilar ongiga singdirib borish kutilgan natijaga olib keladi. Chunki boshlanǵich sinf uquvchilarida tabiat xodisalariga qiziqish katta yoshdagilarga nisbatan o`zgacha kechadi. Ular tabiat sirlarini bilishga intiluvchan bo`ladi. Asosan, o`qish davrida yil mavsumlari ifodalangan hikoyalar, tabiat qo`yniga sayr qilish, o`simlik va hayvonot olamiga qiziqishi kuchli bulib, ular bilan dustona munosabat urnatish kabilar bilan boshqalardan ajralib turadi.
Xozirgi vaqtda kichik maktab yoshidan boshlab uquvchilarga ekologik ta`lim-tarbiya berish, ya`ni atrof-mushit shaqidagi tushuncha bolaning usib rivojlanishi, atrof-olamga bulgan qarashlarining shakllanishida katta ahamiyatga ega. Chunonchi, umumiy urta ta`lim maktablarida ekologik ta`lim-tarbiya berishga yunaltirilgan mashǵulotlarga aloshida e`tibor bilan qaratilmoqda. Qoraqaploq maktablarining boshlanǵich sinflarida uquvchilarga dastlabki ekologik tushunchalar, ekologiyaga oid elementar bilimlar beriladi. Ayniqsa, uqish darslarida uquvchilarga ekologik ta`lim-tarbiya berish imkoniyatlari bir qadar kengroqdir. Uquvchilarga ekologik ta`lim-tarbiya berish jarayonida ularda tabiat, turmush, tirikchilik shaqidagi tushuncha va tasavvurlarni shosil qilish nazarda tutiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
