А. Бурханов, К. Рахматов

ДАВЛАТНИНГ РОЛИ 
Ҳудудий ишлаб чиқариш комплексларини 
илмий техникавий ютуқларни амалга 
ошириш учун ишлаб чиқарувчилар билан 
ҳамкорлик қилиш мақсадида режага асосан 
бошқариш 
Бизнесни юритишда давлат томонидан тартибга 
солиш, рағбарлантириш ва инфрастуруктурани 
такомиллаштириш каби бозор механизимлари билан 
тўлдириш 
Мамлакат ва минтақаларни директив 
кўрсаткичлар асосида ижтимоий-
иқтисодий ривожлантириш 
Давлат хусусий шерикчилигини 
ривожлантириш 
14.1-расм. Ҳудудий ишлаб чиқариш комплексларини яратиш ва 
фаолият юритиш мақсадларини қиёслаш схемаси. 
 
Кластерларнинг самарали ишлаши йирик инвестицияларга ва 
ҳукуматнинг диққат эътиборига сабаб бўлади яъни кластер ўз шахсий 
қисмларининг оддий суммасидан кўпроқ нарса бўлиб қолади. 
Кластерлар маркази кўпинча бир нечта кучли компаниялардан иборат 
бўлиб, улар ўртасида рақобат муносабатларини сақлаб туради. Бу кластерни 
картел ёки молиявий гуруҳдан фарқлаб туради. Рақобатчиларнинг, уларнинг 
харидорлари ва етказиб берувчилар консентрацияси ишлаб чиқаришнинг 
самарали ихтисослашувига ёрдам беради. Шу билан бирга, кластер кўплаб 
кичик фирмалар ва кичик корхоналар учун ишлайди, уларсиз ҳолда, бу 
квазинтеграциясининг ушбу шакли ўзининг асосий хусусиятларидан бирини 
йўқотади. Бундан ташқари, сўнгги йилларда дунёда асосан кичик 
фирмалардан иборат кластерларга бўлган қизиқиш сезиларли даражада ошди. 
Бир томондан, кичик ишлаб чиқарувчилар ўртасида яқин технологик 
алоқаларни шакллантиришнинг олд шартлари, бошқа томондан, кластерлар

---

479
шаклланиши орқали миллий афзалликларни амалга ошириш имкони пайдо 
бўлди. 
Бизнесда кластерларни иштирок этиши бир неча жиддий афзалликлари 
мавжуд, бунинг натижасида кластерлар рақобатга таъсир кўрсатади. Энг