12-BOB. TIKLANISH VA TARAQQIYOT
JAMG'ARMASINING TASHKILIY VA HUQUQIY ASOSLARI
311
12.1 Tiklanish va taraqqiyot jamg'armasining tashkil topishi
O‗zbekiston Respublikasining Tiklanish va taraqqiyot jamg‗armasi
(keyingi o‗rinlarda ―Jamg‗arma‖ deb yuritiladi) O‗zbekiston
Respublikasi Prezidentining ―O‗zbekiston Respublikasining Tiklanish
va taraqqiyot Jamg‗armasini tashkil etish to‗g‗risida‖gi 2006-yil 11-
maydagi PF–3751-sonli Farmoniga muvofiq tashkil etilgan. Jamg‗arma
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi moliyaviy muassasa bo‗lib,
faoliyatining asosiy maqsadi iqtisodiyotning yetakchi, eng avvalo
bazaviy tarmoqlarini modernizatsiyalash va texnikaviy qayta
qurollantirish bo‗yicha loyihalarning amalga oshirilishini ta‘minlash,
shuningdek mamlakatni muttasil, barqaror va mutanosib ravishda
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishga erishish hamda samarali tarkibiy va
investitsiyaviy siyosatni amalga oshirishdan iborat.
Jamg‗arma
o‗z
faoliyatini
O‗zbekiston
Respublikasi
Konstitutsiyasi, O‗zbekiston Respublikasi qonunlari, O‗zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisi palatalari qarorlari, O‗zbekiston Respublikasi
Prezidenti farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, O‗zbekiston
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qaror va farmoyishlari, O‗zbekiston
Respublikasining boshqa qonun hujjatlari va ushbu Nizomga muvofiq
amalga oshiradi.
Jamg‗arma O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzurida
tashkil etilib, yuridik shaxs huquqlariga, o‗zining mustaqil balansiga,
O‗zbekiston Respublikasi Markaziy bankida hisobvaraq, shu jumladan
xorijiy valyutadagi hisobvarag‗iga, O‗zbekiston Respublikasi Davlat
gerbi tushirilgan muhriga ega bo‗ladi.
Jamg'armaning ijro etuvchi direktsiyasi Jamg'arma ijroiya organi
va uning mablag'larini tasarruf etuvchi hisoblanadi.
Jamg'armaning ijro
etuvchi direktsiyasi
tarkibida tegishli
loyihalarni moliyalashtirish bo'yicha tavsiyanomalar berilishi uchun
mas'ul bo'lgan ekspert guruhi tashkil qilinadi;
312
Jamg'armaning ijro etuvchi direktori O'zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasi tomonidan lavozimga tayinlanadi va undan ozod
qilinadi, maqomi bo'yicha esa Vazir o'rinbosariga tenglashtiriladi;
Jamg'armaning ijro etuvchi direktsiyasi faoliyati Jamg'armani
boshqarish bo'yicha Kengash tomonidan tasdiqlanadigan xarajatlar
smetasi asosida Jamg'arma mablag'lari hisobidan ta'minlanadi.
Quyidagilar:
O'zbekiston Respublikasining Tiklanish va taraqqiyot jamg'armasi,
Belgilansinki, har oyda Jamg'arma hisobiga:
− respublikaning ayrim strategik resurslari bo'yicha jahon
bozorlaridagi qulay narxlar natijasida hosil bo'lib, ortiqcha foydadan
olinadigan soliqlar, er bag'ridan foydalanganlik uchun soliq va aktsiz
solig'i tarzida respublika byudjetiga rejadan ortiqcha tushadigan
mablag'lar;
− har yili Davlat byudjeti parametrlarini tasdiqlash chog'ida
Vazirlar Mahkamasining qarorlari bilan qimmatbaho metallarga
belgilanadigan chegara narxdan jahon narxining oshishi natijasida
tushadigan mablag'lar o'tkazib boriladi.
Shu bilan bir qatorda, kelib tushishiga qarab Jamg'arma hisobiga:
− O'zbekiston Respublikasining xorijiy sheriklar bilan mahsulotni
taqsimlash to'g'risidagi bitimlari doirasida mahsulotni sotishdan
oladigan daromadlari;
− davlat mulkini xorijiy investorlarga chet el valyutasiga sotishda
Davlat byudjeti daromadlari rejasidan ortiqcha tushadigan mablag'lar;
− Jamg'arma aktivlarini boshqarishdan, shu jumladan Jamg'arma
mablag'larining
bo'sh
qoldiqlarini
joylashtirishdan
olinadigan
investitsiya daromadlari o'tkaziladi.
Quyidagilar belgilansin:
− Jamg'arma O'zbekiston Respublikasi Markaziy bankidagi
hisobvaraqlarda chet el valyutasida shakllantiriladi;
− Jamg'arma vakolatli banklarni moliyalashtirishni taklif
etiladigan investitsiya loyihalari hamda ochiladigan kredit liniyalarining
samaradorligi va o'zini qoplash muddatlarini hisobga olgan holda
313
moliyalashtirish shartlari va Jamg'arma mablag'larini qaytarish
mexanizmi to'g'risida imzolanadigan bosh bitimlar asosida amalga
oshiradi.
− Jamg'arma tomonidan beriladigan kredit resurslari bo'yicha foiz
stavkasi yiliga 6 foizgacha tabaqalashtirilgan miqdorlarda belgilanadi.
Davlat byudjeti hisobiga qoplanadigan Jamg'arma kreditlarini
qaytarish O'zbekiston Respublikasining Markaziy banki tomonidan
xorijiy valyutani qoplash kuniga belgilangan kursida so'mda,
keyinchalik xorijiy valyutani o'rnatilgan tartibda Jamg'arma hisob
raqamlariga o'tkazish yo'li bilan amalga oshiriladi;
Jamg'arma
hisobidan
moliyalashtiriladigan
(qo'shma
moliyalashtiriladigan) import kontraktlari Davlat byudjeti mablag'lari
hisobiga moliyalashtiriladigan import kontraktlari uchun belgilangan
tartibda ekspertizadan o'tadi.
Jamg'arma aktivlarining barqarorligi va ularning daromadliligini
ta'minlash uchun O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki Jamg'arma
bilan ishonchli boshqaruv to'g'risidagi bosh bitim asosida Jamg'arma
mablag'larining bo'sh qoldiqlarini yuqori likvidli, ishonchli xorijiy
moliya vositalariga joylashtirishni amalga oshirsin.
O'zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va Markaziy banki bir
oy muddatda:
Jamg'armaning bo'sh qoldiqlarini xorijiy moliya vositalariga,
investitsiya operatsiyalariga joylashtirish tartibini, jumladan Jamg'arma
mablag'larining bir qismini ishonchli tashqi boshqaruvchi tomonidan
boshqarishga topshirishni belgilab beradigan me'yoriy hujjatlarni ishlab
chiqsin va Jamg'armani boshqarish bo'yicha Kengashga tasdiqlash
uchun kiritsin;
Jamg'arma manbalaridan biri sifatida — alohida soliq stavkalari
bo'yicha O'zbekiston Respublikasining Tiklanish va taraqqiyot
jamg'armasi mablag'larini shakllantirish Tartibini ishlab chiqsin va
tasdiqlasin.
Jamg'armaning ijro etuvchi direktsiyasi zarur aloqa vositalari bilan
ta'minlangan holda O'zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy faoliyat
314
milliy banki binosiga joylashtirilsin.
Tiklanish va taraqqiyot jamg'armasi ijrochi direktsiyasi O'zbekiston
Respublikasi Davlat statistika qo'mitasi, Moliya vazirligi, Tashqi
iqtisodiy aloqalar, investitsiyalar va savdo vazirligi, Davlat mulki
qo'mitasining statistik axborotnomalari yuborilishi shart bo'lgan
ro'yxatga kiritilsin.
O'zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi Moliya vazirligi,
Markaziy banki, boshqa manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan
birgalikda bir oy muddatda idoraviy normativ hujjatlarga ushbu
qarordan kelib chiqadigan o'zgarishlar kiritilishini ta'minlasin.
O'zbekiston Respublikasining Tiklanish va taraqqiyot jamg'armasi
(keyingi o'rinlarda «Jamg'arma» deb yuritiladi) O'zbekiston
Respublikasi Prezidentining «O'zbekiston Respublikasining Tiklanish
va taraqqiyot Jamg'armasini tashkil etish to'g'risida»gi 2006 yil 11
maydagi PF–3751-sonli Farmoniga muvofiq tashkil etilgan. Jamg'arma
Vazirlar
Mahkamasi
huzuridagi
moliyaviy
muassasa
bo'lib,
faoliyatining asosiy maqsadi iqtisodiyotning etakchi, eng avvalo
bazaviy tarmoqlarini modernizatsiyalash va texnikaviy qayta
qurollantirish bo'yicha loyihalarning amalga oshirilishini ta'minlash,
shuningdek mamlakatni muttasil, barqaror va mutanosib ravishda
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishga erishish hamda samarali tarkibiy va
investitsiyaviy siyosatni amalga oshirishdan iborat.
Jamg'arma
o'z
faoliyatini
O'zbekiston
Respublikasi
Konstitutsiyasi, O'zbekiston Respublikasi qonunlari, O'zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisi palatalari qarorlari, O'zbekiston Respublikasi
Prezidenti farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, O'zbekiston
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qaror va farmoyishlari, O'zbekiston
Respublikasining boshqa qonun hujjatlari va ushbu Nizomga muvofiq
amalga oshiradi.
Jamg'arma O'zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasi
huzurida tashkil etilib, yuridik shaxs huquqlariga, o'zining mustaqil
balansiga, O'zbekiston Respublikasi Markaziy bankida hisobvaraq, shu
jumladan xorijiy valyutadagi hisobvarag'iga, O'zbekiston Respublikasi
315
Davlat gerbi tushirilgan muhriga ega bo'ladi.
O'zbekiston Respublikasi Hukumati O'zbekiston Respublikasi
Moliya vazirligi timsolida Jamg'arma muassisi hisoblanadi. Tijorat
banklari, xorijiy jamg'armalar, investorlar va boshqa manfaatdor
tuzilmalar ham Jamg'arma muassislari bo'lishlari mumkin.
Jamg'arma mablag'lari O'zbekiston Respublikasi Markaziy
bankining
Toshkent
shahar
Bosh
boshqarmasi
QKKMda
Jamg'armaning maxsus hisobvaraqlarida jamlanadi.
. Jamg'arma loyihalarni moliyalashtirish (qo'shma moliyalashtirish)
quyidagi yo'llar bilan amalga oshiriladi:
Jamg'armani
boshqarish
bo'yicha
Kengash
qarori
bilan
tasdiqlanadigan ro'yxatga kiritilgan vakolatli banklarning (keyingi
o'rinlarda — tijorat banklari) buyurtmanomalariga binoan — muddatli,
to'lovli va qaytarish asosida kreditlar berish va kredit liniyalarini
ochish;
Vazirlar Mahkamasining qarorlari bo'yicha ayrim investitsiya
loyihalarining dastlabki yoki yakuniy texnik-iqtisodiy asoslarini ishlab
chiqish uchun Iqtisodiyot vazirligi buyurtmanomalariga binoan —
grantlar yoki foizsiz kreditlar berish (yiliga Jamg'armaning o'tgan
yildagi foydasining 5 foizidan ko'p bo'lmagan miqdorda);
O'zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan kelishilgan tijorat
banklari va qarz oluvchining buyurtmanomalari bo'yicha hamda
Hukumat qarorlari asosida — Davlat byudjeti mablag'lari hisobidan
qoplanadigan imtiyozli kreditlar berish;
tashkil etilayotgan korxona va tashkilotlarning ta'sis hujjatlariga va
ularni tashkil etish to'g'risidagi Hukumat qarorlariga muvofiq — yangi
tashkil etilayotgan moliyaviy institutlar hamda iqtisodiyotning bazaviy
tarmoqlarida xorijiy investitsiyalar ishtirokida strategik ahamiyatga ega
bo'lgan korxonalarning ustav kapitaliga investitsiya kiritish (korxona
yoki tashkilot ustav kapitali (fondi)ning 25 foizidan ko'p bo'lmagan
miqdorda).
Shuningdek, Jamg'arma mablag'lari quyidagilarga ishlatilishi
mumkin:
316
Moliya vazirligining buyurtmanomalari bo'yicha va tegishli
Hukumat qarorlariga asosan — davlatning tashqi qarzlari bo'yicha
xalqaro
moliya
institutlari
va
xorijiy
kreditorlar
oldidagi
majburiyatlarni muddatidan oldin to'lash;
tasdiqlangan davlat dasturlariga muvofiq Hukumat qarorlari
bo'yicha — yangi zamonaviy xorijiy texnologiyalar, texnika va
uskunalar hamda strategik ahamiyatga ega bo'lgan boshqa tovarlarni
xarid qilish uchun imtiyozli kreditlar berish.
Jamg'armaning ijro etuvchi direktsiyasi Jamg'arma mablag'larini
tasarruf etuvchi hisoblanadi.
Jamg'arma manzili: O'zbekiston Respublikasi, Toshkent shahri,
Amir Temur ko'chasi, 101-uy.
Do'stlaringiz bilan baham: |