A. A. Mustafaqulov, S. O. Eshbekova, N. M. Jo’rayeva, J. K. Ibragimov



Download 1,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet78/146
Sana31.05.2022
Hajmi1,8 Mb.
#623631
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   146
Bog'liq
Умумий физикадан масалалар туплами2

 


152 
12-MAVZU. MAGNIT OQIMI. 
Э
LEKTROMAGNIT INDUKSIYA 
QONUNI
Sirtdan o’tayotgan magnit induksiya oqimi, shu tikravishda kesib 
o’tuvchi, magnit induksiya chiziqlari soni bilan aniqlanadigan kattalikdir. 
Berilgan sirt orqali o’tayotgan 
magnit induksiya oqimi
deb magnit 
induksiya vektorining modulini yuza hamda vektorlar orasidagi burchak 
kosinusining ko’paytmasiga teng bo’lgan fizik kattalikka aytiladi. 
[
]
[ ]
Vb
m
1
1
1Tl
BScos
Ф
2
=

=
=
α
Agar magnit induksiyasi vektori sirtiga o’tkazilgan normalga tushirilgan 
proeksiyasi. 
α
cos

=
B
B
n
;
H
B


0
µµ
=
;
α
µµ
cos
Ф
0
S
H

=
;
α
cos
l
I
F
Ф
S
=
;
Elektromagnit induksiya qonuni berk konturda hosil bo’lgan E.Yu.K. shu 
konturnikesib o’tgan magnit oqimi o’zgarishiga proporsional. 
t
Ф
t
Ф


=


=
n
ε
; n-konturdagi o’ramlar soni. 
Magnit maydonida harakatlanayotgan o’tkazgichda hosil bo’lgan 
induksiya E.Yu.K. 
α
ϑ
ε
sin
Bl
i
=
; aylanuvchi ramkada hosil bo’lgan E.Yu.K. 
t
BS
BS
i
ω
ω
α
ε
sin
)
cos
(
Ф
'
=
=
=
t
a
=
ω
;
α
ε
ε
sin
max
=
i
;
ω
ε
BS
=
max
;
t
I
L

=
ε

Magnit oqimi bilan uni hosil qiluvchi tok kuchi orasidagi bog’lanish 
koeffisenti 
induktivlik 
deyiladi.
[ ]
Gn
A
Vb
L
1
1
1
I
Ф
=




=
=

Salenoid induktivligi 
S
l
N
L
2
0
µ
=
;
l
nBS
L
=
;
L
B
R
I
0
2
π
=

Magnit maydon energiyasi 
Zanjirning magnit maydon energiyasi quyidagicha topish mumkin. 
Bu energiya zanjir uzilganda hosil bo’ladigan induksiya E.Yu.K. ning 
teskari ta’sirini yengish bajargan ishga teng. 
L
LI
q
W
2
Ф
2
2
ФI
t
Ф
2
2
=
=
=



=

Magnit maydon energiyasi zichligi, 
0
2
2
2
2
2
Ф
2
2V
ФI
µµ
ω
IB
VL
V
LI
V
W
=
=
=
=


=

Harakatlanayotgan zaryadga magnit maydon ta’sir kuchi- Lorens 
kuchi ta’sir qiladi, Lorens o’tkazgich bo’ylab yo’nalgan bo’lib, q zaryadni 
o’tkazgichda l masofaga ko’chirishda bajargan ishi. 
α
ϑ
sin
Bl
q
l
F
A
L
=
=



153 
O’tkazgichning uchlarida hosil bo’lgan induksion E.Yu.K. moduli bir 
birlik musbat zaryadni ko’chirishdagi bajargan ishiga miqdor jihatdan 
teng bo’lgani uchun 
α
ϑ
α
ϑ
ε
sin
sin
Bl
q
Bl
q
q
A
i
=
=
=

Masalalarni yechish uchun uslubiy ko‘rsatmalar 
Magnit maydonida joylashgan kontur to‘g‘risidagi masalarni 
echishda konturni kesib o‘tayo‘tgan magnit oqimini topish kerak. Bu 
oqim vaqt funkciyasi bo‘lib, undan vaqt boy’icha olingan hosila E.Yu.K. 
ga teng bo‘ladi. Indukcion tok yo‘nalishini va E.Yu.K. yo‘nalishini 
bevosita keltirilgan formuladan yoki Lents qonunidan topish mumkin. 
Birinchi normal yo‘nalishini tanlab olish kerak. Bu magnit oqimi 
yo‘nalishini va uning xosilasi ishorasini belgilaydi. 
Masalalarni yechish jarayonida, elektromagnit induktsiya bilan 
bog‘langan hamma hodisalarni aniq tahlil qilish zarur. Induktsion tokni 
hosil bo‘lishi, bevosita sharoitni o‘zgarishiga va o‘tkazgichning 
harakatiga ta’sir qiladi. Masala sharti bo‘yicha berilgan kattaliklar 
o‘zgarmay qolishi, demak bunda tashqi kuchlar ta’siri mavjuddir. 
Ferromagnetiklar bo‘lmagan holda o‘zinduktsiya va 
o‘zaroinduktsiya koeffitsentlarini aniqlashda, ular tok kuchiga bog‘liq 
bo‘lmay, o‘tkazgichning geometric shakliga bevosita bogliqligini har 
doim esda tutish kerak. 
Ferromagnetiklar mavjud bo‘lgan holdagi masalalarni B=ƒ(H) funksiya 
grafigi yordamida yechiladi. 
Masalalarni yechish namunalari 
1-masala. 
Induktsiyasi B=0.1Tl bo‘lgan bir jinsli magnit maydonida V=10ayl/s 
chastota bilan N=1000 o‘ramli ramka tekis aylanmoqda. Ramka yuzasi 
S=150 sm
2
. Ramka 
α
=30
o
burchakka burilganda E.Yu.K. E
in
ni oniy 
qiymati aniqlansin. 

Download 1,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   146




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish