A. A. Mustafaqulov, S. O. Eshbekova, N. M. Jo’rayeva, J. K. Ibragimov

4-masala. 
Vodorod atomidagi elektron 4-energetik satxdan 2-energetik satxga 
o‘tdi. 1) Bunda atomdan chiqqan fotonning energiyasini toping, 2) 
Vodorod atomini orbital magnit momentini o‘zgarishini toping. 
Yechilishi:
1) Fotonning energiyasini topish uchun to‘lqin 
uzunligini topamiz kerak buni esa vodorodga o‘xshash atomlar uchun 
formuladan foydalanamiz: 






−
Ζ
=
2
2
2
1
2
1
1
1
n
n
R
λ
(1) 
bu yerda
λ
- fotonning to‘lqin uzunligi 
R- Ridberg doimiyligi 
Z - Nisbiy birliklarda yadroni zaryadi 
(vodorod uchun ZQ1) 
n
1
- Elektron o‘tgan orbitani nomeri
n
2
- Elektron qaysi orbitadan o‘tgan, orbitasini nomeri. 
Fotonning energiyasi W- quyidagi formula orqali topiladi
λ
hc
W
=
(1) formulani har ikki tomonini (hc) ga ko‘paytirib foton energiyasini 
topamiz:






−
=
2
2
2
1
2
1
1
n
n
Rhcz
W
Rhc - kattalik vodorod atomini ionlashtirish I
0
qiymatini beradi demak






−
=
2
2
2
1
2
0
1
1
n
n
z
I
W
hisoblashni sistemaga kirmagan o‘lchov birligida bajaramiz bunda: 
I
о
=13.6eV ga teng. z=1 (vodorod atomini zaryadi nisbiy zaryadni o‘lchov 
birligi elektron zaryadiga tengdir va u 1 ga teng) 
n
1
=2; n
2
=4 
demak
eV
eV
W
55
.
2
6
3
6
.
13
4
1
2
1
1
6
.
13
2
2
2
=
=






−
⋅
=

---

240 
2) orbital magnit momentini uni orbital impuls momenti L bilan 
bog‘lanishi orqali ya`ni giromagnetik nisbat orqali topish mumkin,
ya`ni
m
L
Р
Г
m
2

=
=
bu yerda e - elektronning zaryadi, m - uning massasi. Bu yerdan
m
L
P
m
2

=
=
(2) 
Orbital impuls momenti L Borning P-postulatidan topiladi, ya`ni impuls 
momenti Plank doimiyligiga karrali bo‘ladi:
n
L
⋅
=

bu ifodani (2) ga qo‘yib
n
m
P
m
⋅
=


2
yoki 
Р
m
=
µ
о
n: bu yerda
µ
о
- Bor magnetoni orbital magnit momentini 
o‘zgarishini (n
2
=4) va (n
1
=2) satxlar orasidagi farq deb olamiz:
)
(
1
2
0
1
0
2
0
1
2
n
n
n
n
P
P
Р
m
m
m
−
=
−
=
−
=
∆
µ
µ
µ
Bor magnetoni
µ
о
=0.927
⋅
10
-23
Jl/Tl ni va boshqa son qiymatlarini 
qo‘yib
∆
P
m
=0.927
⋅
10
-23
(4-2)=1.854
⋅
10
-23
J/Tl.