22. 300
о
К
temperaturada o‘rtacha arifmetik tezlikka ega bo‘lgan
vodorod atomi uchun De-Broyl to‘lqin uzunligi topilsin.
23. Kinetik energiyasi elektronning tinch holatidagi energiyasiga
teng bo‘lgan hol uchun protonning De-Broyl to‘lqin uzunligi topilsin.
Tezlikni ortishi bilan massasni o‘zgarishi e`tiborga olinmasin.
24. De-Broyl to‘lqin uzunligi huddi T=0
о
С
bo‘lganda neytronning
o‘rtacha arifmetik tezligi kabi bo‘lgan elektronning tezligi topilsin.
25. Massasi tinch holatdagi massadan 1% farq qilishi ma`lum
bo‘lgan harakatlanayotgan elektronning De-Broyl to‘lqin uzunligi
topilsin.
26. De-Broyl to‘lqin uzunligi Nuklonning o‘lchami bilan bir xil,
d=10
-15
m bo‘lgan protonning kinetik energiyasi (MeV) larda qanday
bo‘lishi kerak? Proton massasini tezlikkaga bog‘liqligi e`tiborga olinsin.
27. Zaryadlangan zarrachaning tezligi yorug‘lik tezligini 0.8 ga va
De-Broyl to‘lqin uzunligi
λ
=10
-15
m teng. Uning tinch holatdagi massasi
topilsin. U qanday zarracha?
28. Qo‘zg‘atilmagan vodorod atomida elektronni radiusi r=0.053
nm. Bor nazariyasidan foydalanib birinchi orbitada harakatlanayotgan
elektronning De-Broyl to‘lqin uzunligi va uning chiziqli tezligini toping.
29. Elektron nur dastasi
α
=30
о
burchak ostida monokristallning
tabiiy qirrasi yuzasiga tushmoqda. Kristallning panjara doimiysi d=0.24
nm. Tushish burchagiga teng bo‘lgandagi qaytish burchagida
elektronning maksimal sochilishi qanday (minimal) eng kichik
tezshaltiruvchi potensialda sodir bo‘ladi? (Elektronning tezligi ortganda
massasini o‘zgarishi e`tiborga olinmasin).
30. Nikel kristallini sirtiga
α
=60
о
burchak ostida bir-biriga
parallel bo‘lgan elektron nur dastasi tushmoqda. Agarda birinchi tartibli
interferension qaytish hosil bo‘layotgan bo‘lsa, tushayotgan
elektronlarning tezlgini toping. Kristallning panjara doimiysi d=0.24 nm.
(Elektron massasini tezlikka qarab o‘zgarishi e`tiborga olinmasin).
31. Issiqlik neytronlari (
Т
=300
К
) uchun De-Broyl to‘lqin uzunligi
topilsin. neytronning kristall bilan ta`sirlashishida to‘lqin xususiyatlari
e`tiborga olish kerakmi? Kristallda atomlar orasidagi masofa d=0.5 nm.
243
32. Kislorod molekulalari va radiusi r=0,1 mkm va zichligi
ρ
=2000 kg/
м
3
bo‘lgan zarrachalarning De-Broyl to‘lqin uzunligi
λ
=100
nm bo‘lsa bu molekula va zarrachadagi elektronning kinetik energiyasi
topilsin.
33. Potensiallar farqi U=40
к
V bo‘lgan trubkada hosil bo‘ladigan
rentgen nurlarining to‘lqin uzunligi De-Broyl to‘lqin uzunligiga teng
bo‘lgan protonning kinetik energiyasi topilsin.
34. Elektron nur dastasi nikel monokristalini sirtiga normal
ravishda tushmoqda. Kristall sitriga o‘tkazilgan normal bilan
θ
=55
о
hosil qilgan burchakda elektronlarning tezligi
υ
=8
Мм
/s bo‘lgan qaytgan elektronning to‘rtinchi tartibli
maksimumi kuzatilmoqda. Bu qaytishga mos keluvchi tekisliklar
orasidagi masofa topilsin.
35. U=10 kV tezlashtiruvchi potensialdan o‘tgan ingichka elektron
nur dastasi yupqa polikristall alyumin folgadan o‘tib ekranga difraksion
manzarani hosil qilgan. Kristall sitridan qaytgan uchinchi tartib radiusi
r=1.6 sm halqaga mos keladi. Folgadan elektrongacha bo‘lgan masofa
l=10 sm. alyuminning kristall panjara doimiysi d - topilsin.
36. Ingichka neytron nur dastasi alyumin monokristallini tabiiy
qirrasiga
θ
=5
о
burchak ostida tushmoqda. Shu qirraga parallel bo‘lgan
atom tekisliklarini orasidagi masofa d=0.20 nm. Shu yo‘nalishda birinchi
tartibli maksimum hosil qiluvchi neytronlarning energiyasi hisoblansin.
37. Eni a=1 mkm bo‘lgan ingichka tirqishga tezligi
υ
=3.65
Mkm/s parallel elektron nur dastasi yo‘naltirilgan. Elektronni to‘lqin
xususiyatlarini nazarda tutib. Difraksion manzarada birinchi tartibli ikkita
maksimum orasidagi masofa X - topilsin. Tirqishdan ekrangacha bo‘lgan
masofa L=10 sm.
38. Kengligi v=0.10 mm bo‘lgan to‘g‘ri burchakli ingichka
tirqishga diafragramaga normal yo‘nalishda monoenergiyali elektronlar
nur dastasi tushmoqda. Tirqishdan ekrangacha bo‘lgan masofa l=50 sm va
markaziy difraksion manzaraning kengligi x=8.0 mkm bo‘lsa,
elektronlarning tezligi topilsin.
39. Potensiallar farqi U=25 V gacha tezlishtirilgan parallel
elektron nur dastasi ikki tirqishli to‘g‘ri burchakli diafragramaga
tushmoqda. Tirqishlar orasidagi masofa d=50 mkm. Tirqishdan l=100 sm
masofa bo‘lgan ekranda hosil bo‘ladigan difraksion maksimumlar
orasidagi masofa x - topilsin.
