9-son –to’plam dekabr 2021 pedagoglar uz 1

19-son 1 
–to’plam dekabr 2021
 
 
pedagoglar.uz
 
389
bo’lsa, jamoa ichida o’zini tuta bilish ko’nikma va malakasi rivojlanishi 
mumkin.

---

19-son 1 
–to’plam dekabr 2021
 
 
pedagoglar.uz
 
390
BOSHLANG’ICH SINF O’QUVCHILARINI DIOLOGIK 
NUTQQA O’RGATISHNING ZAMONAVIY METODLARI 
Yuldasheva Muhayyo
Farg’ona viloyati
Oltiariq tumani 31-IDUMning 
Boshlang’ich sinf o’qituvchisi 
Buyuk kashfiyotlari va durdona asarlari bilan nafaqat Sharq, balki G’arb 
ma’naviyatiga ham tamal tosh qo’ygan ajdodlarimiz qadimdanoq insonlar bilan 
muloqotning qanchalik muhim omil ekanligini juda ko’p bor takrorlaganlar. 
Nutqiy muomala odobiga alohida e’tibor bilan qaraganlar. Shu ma’noda 
boshlang’ich sinflarda ham diologik nutqni shakllantirish, sifatli va ravon nutqni 
rivojlantirish masalasi pedagoglarning diqqat markazida turadigan masalalardan 
biridir.
Dialogik nutq ikki va undan ortiq kishilar o‘rtasida amalga oshiriladi. 
Diologik nutqda yozma nutqdagi kabi keng jumlalarni talab etmaydi. Shuning 
uchun dialogik nutq tarkibida to‘liqsiz gaplar juda ko‘p bo‘ladi. Bunday nutq 
tarkibida so‘roq va undov gaplar ham uchraydi. 
O’quvchilarni diologik nutqqa o’rgatish ularning atrofdagi voqea-
hodisalarga bo’lgan munosabatini ham o’zgartiradi. Tengdoshlari va ustozlari, 
ota-onalari, ko’cha-ko’ydagi insonlar bilan muloqotini yuzaga keltiradi. Bu esa 
muloqotning asosiy shaklidir.
Dialog ko‘proq erkin nutqiy muloqotda paydo bo‘ladi va u bolalar lug‘atini 
boyitishning talaffuzga oid grammatik ko‘nikmalarini tabiiy ravishda 
rivojlantirish, ravon nutq ko‘nikmalariga ega bo‘lish bazasi hisoblanadi. Dialog 
maxsus mashg‘ulotlarda o‘qitiladi. Dialogik nutqni (yoki og‘zaki nutqni) 

---