9-sinf. O`zbekistonning turli viloyatidagi biologiya o`qituvchilari tomonidan tuzilgan testlar

Genlarning o’zaro epistaz ta’siri
1. Shaftoli mevasi rangining sariq bo’lishi to'q sariq bo‘lishi ustidan chala dominantlik qiladi.

Geterozigotalar mevasining rangi oraliq bo‘ladi. Meva rangining yuzaga chiqishi ikkinchi juft

dominant genga bog'liq. Uning retsessiv alleli ingibitorlik vazifasini bajarib, meva rangining oq

bo’lishiga olib keladi. Tajribada seleksioner olim tomonidan shaftoli mevasining rangi oraliq

bo‘lgan digeterozigota o'simliklar o‘zaro chatishtirilishi natijasida avlodda 1280 ta o'simlik

olingan bo‘lsa, to‘q sariq mevali o‘simliklar sonini aniqlang.

A) 80 B) 320 C) 480 D) 240

2. Otlarda tanasi qora rangda bo’lishi malla rang ustidan ustunlik qiladi. Lekin bu ranglar ikkinchi juft allel bo’lmagan gen tomonidan boshqarilib uning retsessiv alleli (b) rang ta’sirini bo’g’ib, oq rangni yuzaga chiqaradi. Qora tanali erkak va malla rangli urg’ochi otlar chatishtirilganda ularning avlodida qora malla va oq rangli otlar olingan. Ularning necha foizida genotip ikkala (gen) belgi bo’yicha gomozigota bo’ladi?

A) 25% B) 62,5% C) 50% D) 12,5%

3. Ma’lum bir navli piyoz o’simligida piyozboshning qizil rangi sariq rangga nisbatan ustunlik qiladi, lekin ikkinchi juft noallel genning retsessiv alleli rang ta’sirini bo’g’ib, oq rangni yuzaga chiqaradi. Qizil va sariq piyozboshli o’simliklar chatishtirilganda sariq, oq va qizil piyozboshli o’simliklar hosil bo’lgani ma’lum bo’lsa, sariq piyozboshga ega bo’lmagan o’simliklar necha xil genotipik sinf hosil qiladi?

A) 6 B) 4 C) 5 D) 3

4. Tovuq fermasida 7200 ta jo’ja tuxumdan yorib chiqdi. Bu jo'jalar genotipik sinfining 22,22 % ini qora patlilar, qolganini oq patlilar tashkil qiladi. Oq jo'jalarning necha foizi dominant ingibitor genga

ega bo‘ladi?

A) 79,2 B) 7,69 C) 92,3 D) 84,6

5. Zig'ir o‘simligida gultojbarglarning qirqilgan bo‘lishini В geni, gultojbarglarning tekis bo'lishini b ta’minlaydi. Noallel genning dominant alleli (S) В genning faoliyatiga to‘sqinlik qiladi va tekis shaklni yuzaga chiqaradi. Gultojbarglari tekis va gultojbarglari qirqilgan o‘simliklar chatishtirilganda 180 ta

qirqilgan, 540 ta tekis gultojbargli o‘simliklar olindi. Chatishtirish uchun olingan o‘simliklarning genotipini aniqlang.

A) BbSS x Bbss B) bbSs x Bbss C) BbSs x BBss D) BbSs x Bbss

6. Sulida В geni donning kulrang bo'lishini, b geni esa donning oq bo‘lishini ta’minlaydi. A geni rang hosil bo‘lishiga ta’sir qilib, donning qora bo'lishini ta’minlaydi. a geni rang hosil bo‘lishiga ta’sir qilmaydi. Genotiplari bir-biridan farq qiluvchi qora donli suli o‘simliklari chatishtirilganda 3840 ta o‘simlik olindi. Shulardan 960 tasi kulrang, qolganlari qora donli bo‘ldi. Chatishtirish uchun olingan

o'simliklarning genotipini aniqlang.

A) AaBb x aabb B) aaBb x Aabb C) AaBB x Aabb D) AaBb x Aabb

7. Qovoq mevasining oq rangi K, sariq rangi M, yashil rangi m gen bilan ifodalanadi. K gen dominant ingibitor vazifasini bajarib oq rangni yuzaga chiqaradi. Quyidagi KkMm va kkMm genotipga ega organizmlar o‘zaro chatishtirilsa, birinchi bo‘g‘in duragaylarining fenotipi qanday nisbatda bo‘ladi?

A) 3:3:2 B) 4:3:1 C) 4:2:2 D) 6:1:1

8. Oq patli tovuqlarni o‘zaro chatishtirilganda F₁ da barcha duragaylar oq patli, F₂ da esa 650 ta oq, 150 tasi qora rangli bo‘lgan. F₂ da olingan oq patli duragaylarning nechtasi 2 ta gen bo‘yicha gomozigotali genotipga ega?

A) 50 B) 100 C) 150 D) 200

9. Tovuq patining rangi 2 juft allel bo‘lmagan va birikmagan genlar bilan ifodalanadi. Birinchi juftning dominant geni patning rangli bo‘lishini, uning retsessiv alleli esa oq bo‘lishini ta’minlaydi. Ikkinchi juftning dominant geni patning rangli bo‘lishiga to‘sqinlik qiladi, uning retsessiv alleli esa to‘sqinlik qilmaydi. Oq patli tovuqni rangli xo‘roz bilan chatishtirilganda 6000 ta oq, 3600 ta rangli jo‘ja olingan. Ota-ona genotipini toping.