9-sinf kimyo fani biletlariga javoblar 1-bilet

Olinishi.
Sanoatda natriy va kaliy ularning suyuqlantirilgan tuzlarini elektroliz qilib olinadi. Masalan, 
natriy xlorid suyuqlan masi tegishli ionlarga dissotsiatsiyalanadi: NaCl = Na
+
+ Cl
–
. Doimiy tok o‘tkazilganda bu 
suyuqlanmadagi natriy ionlari katodga tortiladi va elektron qabul qilib, erkin holda ajraladi; xlor ionlari anodga 
tortiladi va elektron berib erkin xlor gazi holida ajralib chiqadi. 
Fizik xossalari
. Natriy va kaliy — yumshoq, kumushrang metallar. Ularning zichligi va suyuqlanish harorati 
yuqoridagi jadvalda ko‘rsatilgan. Tipik metallar kabi natriy va kaliy yuqori elektr va issiqlik o‘tkazuvchanlikka, 
metall yaltiroqligiga, plastik likka ega. Natriy va kaliy ionlari alangani o‘ziga xos rangga bo‘yaydi: natriy — sariq 
rangga, kaliy — och binafsha rangga kiritadi. Bu xususiyatdan ularning birikmalarini aniqlashda foydalaniladi. 
Kimyoviy xossalari. Barcha ishqoriy metallar kabi natriy va kaliy kuchli qaytaruvchilardir. Ular barcha 
metallmaslar bilan reaksiyaga kirishadi. Birikmalarida doimo +1 oksidlanish darajasini namoyon qiladi.Natriy va 
kaliy kislorodda yonganda peroksidlar Na
2
O
2
va KO
2
(yoki K
2
O
4
) hamda qo‘shimchalar sifatida Na
2
O, K
2
O
hosil bo‘ladi (toza oksidlar peroksidlarga metall qo‘shib qizdirib olinadi):
Natriy va kaliy galogenlar bilan xloridlar, 
vodorod bilan esa gidridlarni hosil qiladi: 
Natriy va kaliyning oltingugurt bilan ta’sirlashuvidan sulfidlar olinadi. 
Natriy va kaliyning metallmaslar bilan birikmalari ion bog‘li qattiq moddalar. Natriy va kaliy suv bilan odatdagi 
sharoitda juda shiddatli, hatto yonish va portlash bilan ta’sirlashadi. Natijada, natriy yoki kaliy gidroksid va 
vodorod hosil bo‘ladi: 
6-BILET 
1. Modda miqdori. 
2. 85,5 g alyuminiy sulfatning modda miqdorini toping. 
3. Karbonat ioniga xos sifat reaksiya.