9-mavzu ma’ruza

Qirqimlar o’rtasidagi asosiy farqlar 

Qirqimlar kesuvchi tekisliklarning soniga ko‟ra quyidagilarga ajratiladi: 

 

Oddiy-bunda tekislik bitta bo‟ladi; 

 

Murakkab-  bunda  qirqim  bir  yoki  bir  nechta  kesuvchi  teksiliklar 

yordamida hosil qilinadi.  

Murakkab  qirqim  –  Agar  qirqim  hosil  qilishda  ikkita  va  undan  ortiq 

tekisliklardan  foydalanilsa  qirqim  murakkab  bo‟ladi.  Murakkab  qirqim  pog‟onali 

va siniq qirqimlarga bo‟linadi. 

Pog’onali  qirqim.  –  Pog‟onali  qirqimda  qirqimni  buyumlarni  bir  nechta 

parallel  kesuvchi  tekisliklar  bilan  kesib  hosil  qilinadi.  6-shaklda  pog‟onali 

qirqimga misol keltirilgan. Bunda qirqim R

1

, R

2

, R

3

 o‟zaro parallel tekisliklar bilan 

bajarilgan.  Har  bir  tekislik  o‟zini  o‟tgan  joyini  ichki  sirtini  shaklini  ko‟rsatadi. 

Uchta  tekislik  bilan  hosil  qilingan  kesim  bitta  chizma  tekisligiga  joylashtiriladi. 

Bunda kesimlar orasida chegara ko‟rsatilmaydi. 

Qirqimlar  kesuvchi  tekisliklarning  o‟zaro  joylashuvi  va  holatiga  ko‟ra 

quyidagicha nomlanadi: 

 

agarda o‟zaro kesuvchi tekisliklar kesishgan bo`lsa “siniq” qirqim deb 

ataladi. 

 

agarda  kesuvchi  tekisliklar  o`zaro  parallel  bo‟lsa  “pog’onali”  deb 

yuritiladi;