9-mavzu: IX-XV asrlarda Afrika jamiyati va imperiyalari. Reja

Songaining asosiy daromad manbai tranzit savdosi va oltin konlari edi. Aholidan undirilgan soliqlar ham muntazam oshib borgan va xazinani to‘ldirish vositalaridan biri bo‘lgan. Amaldorlarga taqdim etilgan katta yer-mulklarda qullar ishlagan. Davrlar o‘tishi bilan qullar qaram dehqonlarga aylanib borgan. Ularning avlodlari esa kichik yer-mulkning erkin egalariga aylanib, davlatga faqat soliq to‘laganlar, xolos. Songaida maxsus yollanma qo‘shin ham tuzilgan edi. Mamlakatda yuz bergan o‘zaro urushlar, nizolar dav-latni zaiflashtirib borgan. Bundan foydalangan Marokash sultoni XVIasr oxirida Songaini bosib oladi. Hozirgi Efiopiya ning shimolida qadimda Aksum davlati vujudga kelib, uning yuksalishi IV–V asrlarga to‘g‘ri keladi.

Aksum hukmdorlari karvon yo‘llari joylashgan Arabistonning janubiy sohillarini, sharqiy Sudanning bir qismini egallaydilar. Bu davlat Rim imperiyasi, keyinchalik Vizantiya bilan yaqin iqtisodiy va madaniy aloqada bo‘lgan. Shu sababli Aksum hukmdori va uning a’yonlari xristian dinini qabul qiladilar. VII asrda Aksum qo‘shinini Arab xalifaligi lashkari mag‘lubiyatga uchratib, Arabiston yarimorolining janubidagi yerlaridan mahrum qilgan. Aksumdagi vaziyat XI asrga kelib murakkablashib, davlat parchalanib ketadi. Rivoyatlarga ko‘ra, Aksumning birinchi hukmdori Manelik – podsho Sulaymonning Arabiston malikasidan tug‘ilgan o‘g‘li bo‘lgan. Bu Aksumning Arabiston bilan aloqalari qadimdan yaxshi bo‘lganini, sulolaning nomi tarixiy asosga ega ekanligini ko‘rsatadi.