9-§. Электростатика

1 0.13. Олдинги масаладаги занжир учун ташқи занжирдаги потенциал тушишининг ташқи қаршиликка боғлиқлик графиги чизилсин. Ташқи қаршилик ом интервалда ҳар 2 ом дан олипсин.
10.14. Электр юритувчи кучи 2 в бўлган элементнинг ички қаршилиги 0,5 ом. Занжирдаги ток кучи 0,25 а бўл­ганда элемент ичидаги потенциалнинг тушиши ва занжирнинг ташқи қаршилиги топилсин.
10.15. Элементнинг электр юритувчи кучи 1,6 в та, ички қаршилиги 0,5 ом га тенг. Ток кучи 2,4 а бўлганда элементнинг ф. и. к. қанча бўлади?
10.16 Элементнинг электр юритувчи кучи 6 в га тенг, ташқи қаршилик 1,1 ом бўлганда занжирдаги ток кучи 3 а га тенг. Элемент ичидаги потенциалнинг тушиши ва унинг қаршилиги топилсин.
10.17. Элементнинг қаршилиги ташқи қаршиликдан п марта кичик бўлса, унинг учларидаш потенциалнинг тушиши элемент э. ю. к. нинг қанча қисмини ташкил қилади?
Масала; 1) п = 0,1, 2) п = 1, 3) п = 10 шартлар учун ечилсин.
10.18. Элемент, реостат ва амперметр кетма-кет уланган. Элементнинг э. ю. к. 2 в ва ички қаршилиги 0,4 ом. Амперметр 1 а ни кўрсатади, элементнинг ф. и. к. топилсин.
10.19. Электр юритувчи кучи 2 в ички қаршилиги 0,3 ом бўлган иккита бир хил элемент бор. 1) Ташқи қаршилик 0,2 ом, 2) ташқи қаршилик 16 ом бўлганда энг кщп ток кучи олиш учун элементларни қандай улаш керак (кетма-кетми ёки параллелми)? Ток кучи ҳар бир ҳол учун алоҳида топилсин.
1 0.20. Вольтметрнинг қаршилигини чексиз катта деб ҳисоблаб, 20- расмдаги схемада амперметр ва вольтметрнинг кўрсатиши бўйича реостат қаршилиги R аниқланади. Ҳақиқатда вольтметр қаршилиги Rv га тенг бўлганда топилган қаршиликнинг нисбий хатолиги аниқлансин. Масалапи Rv= 1000 ом ва R қуйидагиларга тенг бўлгандаги ҳол учун ечилсин: 1) 10 ом 2) 100 ом, 3) 1000 ом.
10.21. Амперметрнинг қаршилигини чексиз кичик деб ҳи­соблаб, 21-расмдаги схемада амперметр ва вольтметрнинг кўрсатиш бўйича реостат қаршилиги R аниқланади. Ҳақиқатда ампер­метр қаршилиги R_A га тенг бўлганда топилган қаршиликнинг нисбий хатолиги аниқлансин,
Масалани R_а = 0,2 ом ва R қуйидагиларга тенг бўлгандаги ҳол учун ечилсин: 1) 1 ом, 2) 10 ом, 3) 100 ом.
10.22. 22-расмдаги қаршилик R=1,4 ом, ва —
иккитa элемент бўлиб, ҳар бирининг э. ю. к. 2 в га тенг. Бу элементлариннг ички қаршилиги тегишлича r₁₌1ом ва r₂= 1,5 ом га тенг. Ҳар бир элементдаги ва бутун занжирдаги ток кучи топилсин.
10.23. 23-расмдаги қаршилик R=0,5 ом, ва иккита элемент бўлиб, ҳар бирининг э. ю. к. 2 в га тенг.



Бу элементларнинг ички қаршилиги тегишлича r₁= 1 ом ва r₂= 1,5 ом. Ҳар бир элемент қисқичларидаги потенциаллар айирмаси топилсин.
10.24 24-расмдаги схемада э. ю. к. 20 в га тенг бўлган батарея ҳамда R₁ ва R₂ реостатлар берилган. R₁ реостат уланмаганда амперметр 8 а ни кўрсатади; R₁



уланганда эса 5 а ни кўрсатади. Реостатларнинг қаршилиги ва R₁ реостат тўла уланганда потенциалларнииг тушиши топилсин. Батарея ва амперметр қаршилиги ҳисобга олинмасин.
10.25. Элемент, амперметр ва қаршилик кетма-кет уланган. Қаршилик узунлиги 100 м ва кўндаланг кесими 2 мм² бўлган мис симдан ясалган, амперметр қаршилиги 0,05 ом: амперметр 1,43 а ни кўрсатади. Қаршилик узун­лиги 57,3 м, ва кўндаланг кесими 1 мм² бўлган алюминий симдан ясалганда эса амперметр 1 а ни кўрсатади. Элементнинг э. ю. к. ва ички қаршилиги топилсин.