8-мавзу. Тафаккурни тадқИҚ этишининг асосий йўналишлари

Бир вақтнинг ўзида сканерлаш - бу одам барча мумкин бўлган гипотезалардан бошлайдиган ва муваффақиятсиз бўлганларни бекор қиладиган стратегия ҳисобланади.
Кетма-кет сканерлаш - бу стратегия бўлиб, унда одам битта гипотеза билан бошланади, у асослангунча унга амал қилади ва кейин барча олдинги тажрибани ҳисобга олган ҳолда бошқасига ўтади.
Консерватив концентрация - бу эса одам гипотезасини шакллантирадиган, асосий сифатида ижобий тушунчани танлайдиган, сўнгра ҳар бир уринишдан кейин натижа ижобий ёки салбий эканлигини кўриб, кетма-кет қайта шакллантиришни амалга оширадиган стратегиядир.
Хавфли концентрация - бу бир вақтнинг ўзида бир нечта атрибутларни (сифатл ёки белгиларни) ўзгартириш билан тавсифланган стратегиядир. Бунда киши концепцияни тезда аниқлашга умид қилиб, "хавфга" мойил дуч келиши мумкин. Консерватив концентрация энг самарали ҳисобланади. Кўпинча, амалда, муаммоларни ҳал қилиш жараёнида одамлар бир стратегиядан бошқасига ўтадилар (Солсо, 2006).
4.Мантиқ - тафаккур ҳақидаги фандир. Дастлаб тўғри фикрлаш қонуниятлари ва шакллари нотиқлик санъати доирасида ўрганилган – кишилар онгига таъсир этиш, уларни у ёки бу хатти-ҳаракатларнинг мақсадга мувофиқлигига ишонтириш воситаларидан бири.
Мустақил фан сифатида мантиқ милоддан аввалги 4-асрда ривожлана бошлаган. Аристотел унинг асосчиси ҳисобланади, у биринчи бўлиб тизимли равишда уни "анъанавий" формал мантиқ деб атайди. Ўша даврдаги анъанавий формал мантиқ тушунча, ҳукм, тўғри фикрлаш қонунлари (тамойиллари), хулосалар (дедуктив, индуктив, аналогия бўйича), аргументация назариясининг мантиқий асослари, гипотеза каби бўлимларни ўз ичига олган.
Аристотел мулоҳаза юритиш ёки ҳукмларни асослаш тизимини киритади ва уни силлогизм деб атайди. Силлогизм уч қисмдан иборат: асосий тушунча, кичик тушунча ва хулоса.
Силлогистик мулоҳазалар натижасида олинган хулоса, агар барча асослари ва унинг шакли тўғри бўлса, ишончли ҳисобланади.
Расмий фикрлашни ўрганишда аргумент (асос) шакли, аргумент мазмуни ва мавзуга алоҳида аҳамият берилади.
Кўпгина тадқиқотчиларнинг фикрича, расмий фикрлаш вазифаларида йўл қўйилган хатолар расмий мантиқий хулосанинг натижаси сифатида эмас, балки баёнот шаклида яратилган "атмосфера" нинг оқибатлари сифатида қаралиши керак.
Расмий фикрлашнинг учинчи ўзгарувчиси - индивидуал ва маданий фарқлар (мавзунинг ақл ва таълим даражаси).