8-ma’ruza: Ilk islom tarix. Reja

Xandaq jangi.
Banu Nadir qabilasi, tabiiyki, tinch turmasdi va u
payg‘ambarga qarshi Arabiston qabilalarining juda katta ittifoqini tuzishga erishdi.
Birinchi navbatda quraysh bor kuchini yig‘ib, ahobiyshlar bilan birga 4000

---

kishidan ortiq qo‘shinni oyoqqa turg‘izdi. Ularga banu Asad, banu Sulaym,
g‘atafon, banu Ashja’, banu Murra, banu Fazara kabi boshqa qabilalar qo‘shildiki,
askarning umumiy soni 10000 kishini tashkil qildi. 
Dushmanning harakatidan o‘z vaqtida xabar topgan Payg‘ambar bunga
javoban 3000 kishini to‘play oldi, xolos. Uch barobar ortiq kuch bilan ochiq
maydonda jang olib borish to‘g‘risida gap bo‘lishi mumkin emasdi. Yaqinda islom
dinini qabul qilgan asli fors - Salmonning shaharning ochiq tomonida xandaq
(zovur) qazish lozimligi haqidagi taklifi qo‘l keldi. 6 kun ichida eni 4 m, chuqurligi
2 m.ga teng, shaharning g‘arbiy, shimoliy va shimoliy-sharqiy qismini o‘ragan,
uzunligi 6-7 km. ni tashkil qilgan zovur qazib bitkazildi. 627 yil 31 mart kuni
makkaliklar Madinaga yetib kelganlarida bu manzarani ko‘rib hayron qoldilar.
Birinchi navbatda ularning asosiy kuchi - otliq askarlar ish bermay qolgandi:
janglar kamon otish bilan cheklandi, bu ikkala tomonga ham deyarli talofot
yetkazmadi. Muhammad payg‘ambar mudofaani shunday qattiq intizom bilan
uyushtirdiki, dushman biron marta hamla qilib shaharga kira olmadi. Shahar
ichidagi yahudiy banu qurayza qabilasi dushman bilan maxfiy aloqada ekani
ma’lum edi, ammo payg‘ambarning ularga nisbatan ustalik bilan olib borgan
siyosati tufayli u ochiq chiqish qila olmadi. Qamalning 14-kuni ko‘tarilgan kuchli
sovuq shamol makkaliklar chodirlarini to‘zitib yubordi. Bu makkaliklarning ruhiy
holatiga qattiq ta’sir qildi va ular qamalni ko‘tarishga majbur bo‘ldilar. 
«Xandaq yonidagi jang» Makka - Madina raqobati taqdirini deyarli hal
qilgandi. Badaviylik psixologiyasiga asoslangan aqida bilan yuksak g‘oya asosida
qurilgan puxta davlat tarkiboti o‘rtasidagi kurash keyingisining ustunligini ayon
qildi.