8- маъруза мавзу: электр ўлчов асослари

Ўлчов асбоби деганда, кузатувчи томонидан бевосита идрок этиладиган шаклда ўлчов ахбороти сигналини ишлаб чиқариш учун мўлжалланган ўлчов воситаси тушунилади. Масалан, амперметр, вольтметр, ваттметр ва ш.к.

Ўлчов ўзгарткичлари деганда, узатишга, кейинги ўзгартишга, ишлов беришга ва (ёки) сақлашга, (лекин кузатувчи томонидан бевосита идрок эта олмайдиган) қулай шаклда ўлчов ахбороти сигналини ишлаб чиқаришга мўлжалланган ўлчов воситаси тушунилади. Ўлчов ўзгарткичлари икки турга бўлинади, буларга электр катталикларни электр катталикларга ва ноэлектр катталикларни электр катталикларга ўзгартирадиган ўлчов воситалари киради.

• Магнитоэлектрик система

• Электромагнитик система

• 1 - доимий магнит,
• 2- қўзғалувчан ўзак,
• 3- Стрелка,
• 4 –спиралсимон пружина,
• 5 – посанг (мувозанатловчи) тошча.

• 1 – Қўзғалмас ғалтак,
• 2- қўзғалувчан ўзак, 3- стрелка,
• 4- спиралсимон пружина, 5- хаволи демпфер.

• Демпфер- қурилмаларни ишлаши жараёгидаги тебранишларни сўндиришга мўлжалланган мослама.

• Магнитоэлектрик ўлчов қурилмаларининг ишлаши

• В — Вибрацияга асосоланган қурилмалар
• Д — Электродинамик қурилмалар
• Е — Ўлчов ўзгартиргичлари
• И — Индукцион қурилмалар
• К — Кўп каналли ўлчов системалари
• М — Магнитоэлектрк ўлчов қурилмалари
• Н — Ўзи ёзувчи ўлчов қурилмалари
• П — Ўлчов қурилмаларининг ёрдамчи элементлари

• Ўлчов қурилмаларига қўйиладиган асосий шартли белгилар

• ЭЛЕКТРИК КАТТАЛИКЛАРНИ ЎЛЧАШ

• КУЧЛАНИШНИ ЎЛЧАШ

• R1

• R2

• V

• A

• i1

• i2

• i0

• iv

• Кирхгофнинг 1-қонунига кўра i0 = iv + i1 + i2

• iv < < i1 + i2

• U

• Вольтметр занжирдаги ток тақсимотига таъсир кўрсатмаслиги учун ундан ўтаётган ток кучи етарли даражада кичик бўлиши керак.

• Бунинг учун Rв - вольтметрнинг ички қаршилиги R1, R2 қаршиликлардан жуда катта бўлиши керак.

• Rв > > R1 + R2

• ХУЛОСА: Вольтметрнинг ички қаршилиги занжирнинг умумий қаршилигидан жуда хам катта бўлиши керак ва у занжирга параллел уланади

• ъ

•