7-Мавзу. Ишлаб чиқариш назарияси режа: Ишлаб чиқариш ва ишлаб чиқариш функсияси

Қ = ф (К, Л, М) (1)
бу ерда Қ - берилган технологияда максимал ишлаб чиқариладиган маҳсулот миқдори; К - капитал; Л - меҳнат; М - материаллар.
Агар ишлаб чиқариш функсияси иккита, К (капитал) ва Л (меҳнат) омилларига боғлиқ бўлса, ишлаб чиқариш функсияси қуйидагича ёзилади:
Қ = ф (К, Л) (2)
Ушбу функтсияда маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми иккита ишлаб чиқариш омилига боғлиқ - капитал ва меҳнатга. Масалан, ишлаб чиқариш функсияси ёрдамида нон ишлаб чиқариш комбинатида меҳнат ресурсларидан ва капиталдан фойдаланган ҳолда қанча нон маҳсулотини ишлаб чиқариш мумкинлигини ифодалаш мумкин, ёки қишлоқ хўжалик корхонасининг берилган меҳнат ресурсларидан ва техникадан (ишчиларнинг фонд билан қуролланганлик даражасида) фойдаланган ҳолда маълум вақт оралиғида қанча маҳсулот ишлаб чиқаришини ифодалаш мумкин.
Маҳсулот ишлаб чиқариш кўпроқ қўл меҳнатига асосланган бўлса (масалан, нонни қўл меҳнати асосида ишлаб чиқарилса), у ҳолда ишлаб чиқариш функсиясини фақат сарфланган меҳнатга бо ғлиқ равишда ёзиш мумкин:
Қ = ф (Л) (3)
Агар маҳсулот ишлаб чиқаришда кўпроқ капитал иштирок этса, яъни маҳсулот ишлаб чиқариш юқори капитал сиғимига эга бўлса, ишлаб чиқариш функсиясини Қ = Ф(К) кўринишида ёзиш мумкин.
Таъкидлаш жоизки, (1), (2) ва (3) тенгламалар ишлаб чиқаришнинг ма ълум технологиясида қўлланилиши мумкин. Агар технология ўзгарса, яъни янги технология қўлланса, маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми ресурслар ҳажми ўзгармаганда ҳам ўсиши мумкин.

7.2. Изокванта ва ишлаб чиқариш омилларини чекли технологик
алмаштириш нормаси
Изокванталар. Ишлаб чиқаришда фақат иккита омил - меҳнат ва капиталдан фойдаланиладиган ишлаб чиқаришни қараймиз. Фараз қилайлик, мебел ишлаб чиқариш тцехида мавжуд технология асосида сарфланадиган капитал ва меҳнатнинг маълум нисбатлари комбинатсиясида стул ишлаб чиқарилмоқда. Қуйидаги 4.1-жадвалда ҳар хил ресурслар сарфлари комбинатсиясида максимал ишлаб чиқариладиган маҳсулот миқдори келтирилган.
4.1.жадвалга кўра икки бирлик меҳнат ва бир бирлик капитал сарфлаб 50 бирлик стул ишлаб чиқариш мумкин, ёки уч бирлик меҳнат ва тўрт бирлик капитал сарфланса, 110 дона стул ишлаб чиқарилади. Жадвалнинг ҳар бир қаторидаги ишлаб чиқариш ҳажмларини қарасак шу нарсани кузатишимиз мумкинки, капитал сарфи ўзгармаганда, меҳнат сарфининг ошиши билан бирга умумий ишлаб чиқариш ҳажми ортиб бормоқда.