7-ma’ruza: bipolyar tranzistorlarning ishlash prinsipi. Zonaviy diagrammalar. Baza, emitter va kollektor toklarini hisoblash. Emitter va kollektor o‘tishlarning effektivligi. Tok bo‘yicha kuchayish koeffitsienti

3.8-rasm. Tranzistorning kirish (a) va chiqish (b) xarakteristikalari

3.9-rasm. KT 364B tranzistorning kirish va chiqish voltamper xarakteristika (tavsif) lari to‘plami

3.4. Tranzistorlarning diffrensial parametrlari.
Umumiy holda tranzistor aktiv chiziqli bo‘lmagan to‘rt qutblikdir. Uni tranzistor kirishi va chiqishidagi toklar: I₁, I₂ hamda kuchlanishlar kattaliklari: U₁, U₂ larni o‘zaro bog‘lovchi chiziqli bo‘lmagan statik xarakteristika (tavsif) lar to‘plami bilan xarakterlash mumkin (3.10-rasmga qarang). Bu barcha kattaliklar o‘zaro bog‘langan kattaliklardir. Barcha kattaliklarni bir qiymatli aniqlash uchun ulardan ikkitasi berilgan bo‘lishi yetarlidir. Berilgan kattaliklar bog‘liq bo‘lmagan (erkin) o‘zgaruvchilardir. Bu ikki bog‘liq bo‘lmagan o‘zgaruvchilar va to‘rt qutblik xususiyatlari bilan aniqlanadigan, qolgan ikki kattalik bog‘liq (erkin bo‘lmagan) o‘zgaruvchilardir. Bu kattaliklar o‘zaro bog‘liq bo‘lmagan o‘zgaruvchilar funksiyalaridir. Agar bog‘liq bo‘lmagan o‘zgaruvchilarni X₁ va X₂, bog‘liq bo‘lgan o‘zgaruvchilarni F₁ va F₂ deb belgilasak, u holda quyidagilarni yechishimiz kerak bo‘ladi:
va (3.30)
F₁ va F₂ funksiyalardan to‘la differensial quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:
va (3.31)
, , , differensiallarni x₁, x₂, f_1, f₂ kattaliklar belgilangan chekli orttirmalar bilan almashtirib quyidagi tenglamalar sistemasini olamiz:
f₁ = va f₂ = (3.32)
Agar bu sistemada , belgilash kiritsak, u holda (3.32) sistema quyidagi ko‘rinishga kelar:

(3.33)

Bu yerda koeffitsientlar aktiv to‘rt qutblikning differensial parametrlari hisoblanadi.