6-sinf geografiya

2-savolni javobi
10 kg shartli yoqilg’i qancha issiqlik berishini topishdan avval biz shrtli yoqilg’i nima ekanligini bilishimiz kerak.
Shartli yoqilg’i deb- 1 kg yoqilg’i yonganda 7 000 kkal (29 MJ/kg) energiya beradigan issiqlik koeffitsenti esa 1 deb qabul qilingan yoqilg’iga aytiladi. 1kg Toshko’mirning issiqligi 1 kg shartli yoqilg’i issiqligiga teng. Bizga fizika darsidan ma’lumki issiqlik energiyasini birligi joul hamda kkal 1kkal=4.2 Joul(J), biz yuqoridagi fikrga asoslanib 1 toshko’mirni issiqlik energiyasini shartli yoqilg’i energiyasiga tengligidan foydalanib quyidagi jadval yordamida masalani yechamiz:

Yoqilg’I turi	1kg yoqilg’i chiqadigan	yongandagi issiqlik	Issiqli koeffitsienti
	Joulda	kkal
Gaz	4.4 10^7	10.4	1.5
Neft	4.4 10^7	10.5	1.5
Toshko’mir	2.9 10^7	7	1
Qo’ng’ir ko’mir	1.3 10^7	3	0.43
Slanes	0.8 10^7	2.1	0.3
Torf	1.4 10^7	3.4	0.5
Quruq o’tin	1.0 10^7	2.5	0.4

Jadvalda keltirilgan ma’lumotdan foydalanib proportsiya tuzamiz demak 1 kg yonganda

9. 
   10⁷ J energiya chiqsa 10kg =x
   

1–––2.9 10⁷
10–––x
X=2.910⁸ hamda
Hamda 1–––––7 kkal
10––––x
X=70 kkal
Javob: 2.910⁸ hamda70 kkal issiqlik ajrab chiqadi
3-savolni javobi
Ixtisoslashuv- Ixtisoslashuv ishlab chiqarishni asosan bir xil maxsulot ishlab chiqaradigan tashkiliy shakli. Ixtisoslashuv formulasi
K=M/A
K=Ixtisoslashuv koeffitsenti
M=Rayonni mamlakatda ishlab chiqargan maxsuloti ulushi
A=Rayonni mamlakat aholisidagi ulushi
Intensiv- fan va tehnika yutuqlarini iqtisodiyotga tezkor joriy etuvchi xomashyo boyliklarni tejab-tergab chiqindi chiqarmay to’liq foydalanuvchi xo’jalik.
Gigrometr- gigrometr yunonchadan tarjima qilinganda namlik o’lchagich degan ma’noni beradi. Gigrometr havo tarkibidagi namlik miqdorini aniqlaydigan asbob.
Tranzit- yuk yoki yo’lovchilarni oraliqdagi stansiya ,viloyat, davlat orqali o’tishi. Yevropa hamda Osiyo mamlakatlarini tranzit yuklari asosan 410 km li Qo’ng’irot-Beynov temir yo’li orqali o’tadi.
Meleoratsiya- Yunoncha so’zdan olingan bo’lib yaxshilash degan ma’noni bildiradi.
Melioratsiya bu yer osti suvlari sathi ko’tarilib ketgan joylarda sho’rlanish kuzatiladi. Sho’rlanishni oldini olish uchun quritish melioratsiya ishlari olib boriladi buning uchun zovurlar qaziladi va vazifasiga ko’ra 2 xil bo’ladi
1. Sug’orish meleoratsiyasi
2. Zax qochirish meleoratsiya


8-variant
1. 6 kg Qo’ng’ir ko’mir qancha issiqlik beradi?
2. Quyidagi atamalarning lug’aviy ma’nosini yozing?
Vegetatsiya, sanoat markazi, rekratsiya, melioratsiya, fraxt.
3. O’zbekiston bilan hamkorlik qilayotgan qo’shma korxonalar nomini yozing?

№